Miejsce złożenia wniosku o ustalenie widzeń z dzieckiem

Podstawę prawną niniejszej opinii stanowią przepisy Kodeksu postępowania cywilnego, zwanego dalej w skrócie K.p.c., oraz przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – K.r.io.

Z treści Pani pytania wynika, iż jest Pani babcią. Matka dziecka (była partnerka Pani syna) już w czasie ciąży wyjechała z miejsca jej zamieszkania. Obecnie matka bardzo często zmienia miejsce zamieszkania.

Sądem opiekuńczym jest sąd rodzinny. W sprawach rodzinnych oraz sprawach opiekuńczych właściwy wyłącznie jest sąd opiekuńczy miejsca zamieszkania osoby, której postępowanie ma dotyczyć, a w braku miejsca zamieszkania – sąd opiekuńczy miejsca jej pobytu. Jeżeli brak i tej podstawy – właściwy jest sąd rejonowy dla m. st. Warszawy. W wypadkach nagłych sąd opiekuńczy wydaje z urzędu wszelkie potrzebne zarządzenia nawet w stosunku do osób, które nie podlegają jego właściwości miejscowej, zawiadamiając o tym sąd opiekuńczy miejscowo właściwy.

W opisanej sytuacji ustawodawca wprowadza zatem reguły odmienne od zasad ogólnych. Należy bowiem zauważyć, iż przepis określający właściwość sądu w innych sprawach rodzinnych oraz sprawach opiekuńczych jest przepisem odnoszącym się do wyłącznie do tego rodzaju spraw. Nie mają tu zastosowanie reguły ogólne.

Sądem właściwym do rozpoznania wniosku o ustalenie kontaktów z dzieckiem jest sąd rejonowy, wydział rodzinny i nieletnich właściwy dla miejsca zamieszkania dziecka. Przez miejsce zamieszkania dziecka rozumie się miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Oczywiście w opisywanym przez Panią przypadku będzie to miejscowość zamieszkania matki dziecka.

Wyraźnie podkreślić przy tym należy, iż sąd właściwy ustala się na dzień złożenia wniosku o ustalenia kontaktów. Jeżeli Pani syn jest w posiadaniu informacji, gdzie dokładnie mieszka matka jego dziecka, wówczas winien skierować wniosek do sądu właściwego dla jej miejsca zamieszkania. Jeżeli natomiast takim adresem nie dysponuje, wówczas proszę wskazać adres, w którym matka dziecka jest zameldowana. Skoro Pani syn chce uregulować prawo do kontaktów, ma pełne prawo nie wiedzieć, gdzie w chwili obecnej przebywa matka. Zachowanie matki nie może skutkować ograniczeniem prawa Pani syna do wystąpienia z wnioskiem o ustalenie kontaktów.

Wyraźnie podkreślić należy, iż sąd opiekuńczy właściwy w chwili wszczęcia postępowania zachowuje swą właściwość do końca postępowania. Powyższe wynika z treści art. 15 K.p.c., zgodnie z którym „sąd właściwy w chwili wniesienia pozwu pozostaje właściwy, aż do ukończenia postępowania, choćby podstawy właściwości zmieniły się w toku sprawy”. Innymi słowy, jeżeli matka dziecka będzie przebywała w Poznaniu lub w Warszawie i w tym czasie Pani syn złoży wniosek w sądzie w Poznaniu lub w Warszawie, tom nawet wówczas jak matka dziecka zmieni miejsce zamieszkania, sąd będzie w dalszym ciągu zajmował się sprawą, aż do rozpatrzenia wniosku. Przez „osobę, której postępowanie ma dotyczyć” należy rozumieć zawsze małoletniego (osobę podlegającą opiece). Powyższe w chwili obecnej zdaje się być poglądem przeważającym zarówno w judykaturze, jak i piśmiennictwie.

Opłata od wniosku wynosi 40 zł.