Licencja w prawie autorskim

Zasady udzielania licencji do utworów reguluje ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych¹. Udzielając licencji, twórca nie przenosi na licencjobiorcę praw autorskich, a jedynie zezwala na korzystanie z utworu przez oznaczony lub nieoznaczony czas (w braku wyraźnego postanowienia umownego o przeniesieniu praw autorskich uważa się, że twórca udzielił licencji). Jeżeli umowa licencyjna na to nie zezwala, licencjobiorca nie może udzielać dalszych licencji osobom trzecim (tzw. sublicencji).

Rodzaje i forma licencji

Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje licencji, na które wprost wskazuje ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych: licencję wyłączną oraz licencję niewyłączną. W przypadku licencji wyłącznej, umowa licencyjna zastrzega wyłączność korzystania z utworu w określony sposób. Ma to taki skutek, że w zakresie, w jakim na danym polu eksploatacji twórca udzielił licencji pierwszemu licencjobiorcy, nie może on udzielić licencji do utworu innej osobie. Natomiast udzielenie licencji niewyłącznej nie ogranicza udzielenia przez twórcę upoważnienia innym osobom do korzystania z utworu na tym samym polu eksploatacji. Szczególnym rodzajem licencji niewyłącznej jest licencja otwarta, która na mocy oświadczenia twórcy utworu pozwala na korzystanie z utworu nieograniczonej liczbie odbiorców, bez wymogu posiadania indywidualnej zgody autora. Jedynym ograniczeniem w przypadku licencji otwartej, jest obowiązek korzystania z utworu na warunkach i w sposób określony w oświadczeniu twórcy.

Co do zasady nie jest wymagane, aby umowa licencyjna zawarta była w szczególnej formie. Wyjątkiem jest umowa udzielenia licencji wyłącznej, która musi być zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności. W umowie muszą być jednak wskazane pola eksploatacji, na których licencjobiorca będzie mógł korzystać z utworu, oraz określenie zakresu, miejsca i czasu tego korzystania. Polami eksploatacji są w szczególności:

1. w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2. w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy;
3. w zakresie rozpowszechniania utworu w sposób inny niż określony w pkt 2 – publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.

Termin licencji w prawie autorskim

Co do zasady umowa licencyjna uprawnia do korzystania z utworu w okresie pięciu lat na terytorium państwa, w którym licencjobiorca ma swoją siedzibę. Strony w umowie licencyjnej mogą uzgodnić jednak dłuższy termin obowiązywania licencji, w tym nawet zawrzeć umowę licencyjną na czas nieoznaczony. Mogą również rozszerzyć zakres terytorialny obowiązywania licencji.

Ponadto, zgodnie z ustawą, licencję udzieloną na okres dłuższy niż pięć lat uważa się, po upływie tego terminu, za udzieloną na czas nieoznaczony.

Wypowiedzenie umowy licencyjnej

Zgodnie z ogólną zasadą licencję udzieloną na czas nieoznaczony twórca może wypowiedzieć z zachowaniem terminów umownych, a w ich braku na rok naprzód, na koniec roku kalendarzowego. Możliwość wypowiedzenia licencji może wyłączać jednak umowa.

___________________

¹ Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. Nr 90, poz. 631, z późn. zm.)

Stan prawny obowiązujący na dzień 10.12.2013