Jak prawidłowo zwolnić pracownika?

Jest kilka sposobów, aby – jak Pan to określił – „prawidłowo zwolnić pracownika”. Pierwszy z nich to wypowiedzenie dyscyplinarne. Można skorzystać z tego sposobu nawet w trakcie zwolnienia lekarskiego.

Jak podaje art. 41 Kodeksu pracy:

„Art. 41. Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia”.

Ochrona statuowana przez art. 41 dotyczy jedynie wypowiedzenia umowy o pracę, nie dotyczy natomiast innych sposobów rozwiązania stosunku pracy ani innych niż umowa źródeł nawiązania stosunku pracy. W myśl wyroku Sądu Najwyższego z 27 września 1983 r. (I PRN 108/83, LexPolonica) pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika także w czasie urlopu lub innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy.

Jeśli zachodzą podstawy do wypowiedzenia umowy o pracę z powodu ciężkiego naruszania obowiązków pracowniczych, tj. oddalania się z miejsca pracy po 5 godzinach, aroganckiego stosunku do pracodawcy (te dwa powody znajdują się w Pana opisie, jednak może być ich więcej), to w chwili obecnej można „pozbyć się” (zwolnić) takiego pracownika.

Te same powody mogą być podstawą do wypowiedzenia umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia. Umowa jest zawarta na czas nieokreślony, więc konieczne jest podanie przyczyny wypowiedzenia.

Według art. 30 § 4 Kodeksu pracy: „W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy”.

Ponadto nie ma potrzeby rozwiązywania z pracownikiem umowy o pracę, jeśli będzie skłonny podpisać aneks do umowy. Wówczas można określić w aneksie czas trwania umowy o pracę, a także okres wypowiedzenia i wynagrodzenie.

Jeśli pracownik nie zechce podpisać aneksu, po powrocie ze zwolnienia można mu wręczyć wypowiedzenie zmieniające, określające nowe warunki – niewątpliwie mniej korzystne dla owego pracownika (którego najchętniej by Pan zwolnił). I w tym przypadku proszę podać przyczyny. Do wyżej wymienionych mogą dojść kłopoty finansowe firmy.

Art. 42 Kodeksu pracy stanowi:

„Art. 42. § 1. Przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę stosuje się odpowiednio do wypowiedzenia wynikających z umowy warunków pracy i płacy.

§ 2. Wypowiedzenie warunków pracy lub płacy uważa się za dokonane, jeżeli pracownikowi zaproponowano na piśmie nowe warunki.

§ 3. W razie odmowy przyjęcia przez pracownika zaproponowanych warunków pracy lub płacy, umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia. Jeżeli pracownik przed upływem połowy okresu wypowiedzenia nie złoży oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków, uważa się, że wyraził zgodę na te warunki; pismo pracodawcy wypowiadające warunki pracy lub płacy powinno zawierać pouczenie w tej sprawie. W razie braku takiego pouczenia, pracownik może do końca okresu wypowiedzenia złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków.

§ 4. Wypowiedzenie dotychczasowych warunków pracy lub płacy nie jest wymagane w razie powierzenia pracownikowi, w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy, innej pracy niż określona w umowie o pracę na okres nieprzekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym, jeżeli nie powoduje to obniżenia wynagrodzenia i odpowiada kwalifikacjom pracownika”.

Każdy z tych sposobów pozwoli na uwolnienie się od pracownika – oczywiście w ostatnim przypadku pracownik powinien odmówić przyjęcia nowych warunków. W najgorszym przypadku pozostanie, ale przy minimalnym wynagrodzeniu.

Jeśli chodzi o czas trwania umowy, to przepisy Kodeksu pracy nie przewidują w tym zakresie ograniczenia ani nakazów. Sądzę jednak, że nie ma sensu zawierać długoterminowej umowy skoro pracownik, którego w tym momencie chce Pan zwolnić, ma taki stosunek do obowiązków. Być może obawa przed nieprzedłużeniem umowy zdopinguje go, a jeśli nie, to umowa ulegnie rozwiązaniu.