Jak mogę zachować prawo jazdy za jazdę po alkoholu?

Podstawę prawną niniejszej opinii stanowią przepisy Kodeksu karnego, zwanego dalej K.k., oraz przepisy ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami.

Poniższa odpowiedź została oparta na następujących faktach i ich prawnej ocenie. Z treści Pana pytania wynika iż prowadząc pojazd osobowy, w czasie rutynowej kontroli stwierdzono w wydychanym przez Pana powietrzu 0.7 promila. Dotychczas nie był Pan karany. Wolą Pana jest by pozostawiono Panu prawo jazdy kat T, albowiem jest Pan rolnikiem i dochód z prowadzonego gospodarstwa stanowi Pana wyłączny dochód i źródło utrzymania rodziny.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż czyn, którego się Pan dopuścił, jest przestępstwem i opisany jest w art. 178a § 1 K.k. Zgodnie z jego treścią „kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2”.

Zakaz prowadzenia pojazdów, jako środek karny orzekany jest natomiast na podstawie art. 42 § 2 K.k., zgodnie z którym „sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów albo pojazdów określonego rodzaju, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa wymienionego w § 1 był w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia określonego w art. 173, 174 lub 177”.

Z przedstawionego przez Pana stanu faktycznego wynika, iż bezsporne jest, że dopuścił się Pan czynu, o którym mowa w art. 178a § 1 K.k., i w związku z tym sąd ma obowiązek (nie mylić z uprawnieniem) orzec zakaz prowadzenia wszelkich lub też pojazdów określonego rodzaju.

Zarówno doktryna, jak i orzecznictwo wskazują, iż orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdu określonego rodzaju winno w pierwszej kolejności dotyczyć pojazdu tego rodzaju, którym sprawca dopuścił się przestępstwa. W podobnym tonie wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10 stycznia 2007 r., sygn. akt III KK 437/06, „orzeczenie Sądu w przedmiocie środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, oparte na dyspozycji art. 42 § 2 K.k., ograniczone tylko do określonego rodzaju tych pojazdów, które nie obejmuje tego typu pojazdu, który sprawca przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji prowadził, tylko pozornie czyni zadość nakazowi zawartemu w przedmiotowym przepisie. Wykładnia celowościowa, niezbędna dla prawidłowego ustalenia normatywnej zawartości art. 42 § 2 K.k. prowadzi do wniosku, że w zakres orzeczenia o zakazie prowadzenia pojazdów mechanicznych, w pierwszej kolejności, powinno wchodzić uprawnienie do prowadzenia pojazdu tego rodzaju, którym sprawca dopuścił się przestępstwa”.

Istotny z punktu widzenia Pana interesu jest przepis art. 12 ust 2 pkt 2 i 3, zgodnie z którym prawo jazdy nie może być wydane osobie, w stosunku do której został orzeczony prawomocnym wyrokiem sądu zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych – w okresie i zakresie obowiązywania tego zakazu. Powyższe stosuje się także wobec osoby ubiegającej się o wydanie prawa jazdy kategorii:

AM, A1, A2, A, C1, C, D1 lub D – w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych obejmującego uprawnienie w zakresie prawa jazdy kategorii B;

B+E, C1+E, C+E, D1+E lub D+E – w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych obejmującego uprawnienie w zakresie prawa jazdy kategorii B lub odpowiednio kategorii C1, C, D1 lub D.

Innymi słowy w czasie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdu w zakresie prawa jazdy kat. B starostwa właściwy dla Pana miejsca zamieszkania odmówi wydania prawa jazdy kat. AM, A1, A2, A, C1, C, D1 lub D oraz B+E, C1+E, C+E, D1+E lub D+E. O ile przepis ten budzi sporo kontrowersji natury prawnej, o tyle w chwili obecnej jest prawem obowiązującym i jako takie starosta ma obowiązek wykonywać.

Proszę jednak zauważyć, iż nawet gdyby orzeczono wobec Pana środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów kat. B, to prawo jazdy nie może być Pan wydane jedynie na kategorię, o których mowa powyżej. Powyższe wyliczenie jest wyliczeniem zamkniętym, a to z kolei powoduje, że nie może być ono wykładane rozszerzająco, skoro ustawodawca nie wskazał na kat. T, to oznacza, że nawet zakaz prowadzenia np. samochodów osobowych (kat. B), nie koliduje z wydaniem prawa jazdy.