Jak zabezpieczyć spadek po żonie przed synem?

Dziedziczenie ustawowe

Nie wspomina Pan o testamencie, a zatem ma miejsce dziedziczenie ustawowe. W przypadku śmierci jednego z małżonków ustaje wspólność majątkowa. Konieczne jest ustaleniem, co wchodzi w skład spadku (jaki jest udział zmarłego małżonka w majątku wspólnym). Dokonuje się tego w odrębnym postępowaniu o podział majątku wspólnego lub w ramach postępowania o dział spadku.

Spadkobierca (Pan i syn) w ciągu 6 miesięcy powinni złożyć oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Przy braku oświadczenia uznaje się, że spadek został przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza.

Wniosek o podział majątku spadkowego

Syn wniósł od razu wniosek o podział majątku. Jak mniemam, chodzi o majątek małżeński (Pana i zmarłej żony). Syn jako spadkobierca zainteresowany jest ustaleniem, co wchodzi w skład spadku, a bez takiego podziału nie jest to możliwe.

Gdyby będzie już wiadomo, co jest w spadku po zmarłej – zapewne wystąpi o dział spadku ze stwierdzeniem nabycia spadku. Stan majątku wspólnego po śmierci jednego małżonka ocenia się na dzień tejże śmierci. Ważne jest, co było w majątku wspólnym.

Jak wynika z opisu, w majątku wspólnym jest nieruchomość. I tej sytuacji nie da się już w jakikolwiek sposób zmienić. Udział żony w tej nieruchomości lub jego równowartość zawsze będzie wchodził w skład spadku po niej. Dotyczy to także innych składników majątkowych.

Pan jest właścicielem połowy nieruchomości (w 1/2), a druga jest w spadku. Jeżeli spadkobiercami jest tylko Pan i syn, to Panu przypadnie połowa z części żony.

W ramach postępowania o podział majątku małżeńskiego może Pan wykazywać, że udział żony był mniejszy niż 50%. Wymagałoby to dowodów w zakresie finansowania powstawania tego majątku (np. Pan znaczenie więcej zarabiał, choroba żony).

Uznanie syna za niegodnego dziedziczenia

Z racji swojego stosunku lub zachowania wobec spadkodawcy syn może zostać uznany za niegodne dziedziczenia, co wymagałoby odrębnego procesu z Pana powództwa. Nie wpłynie to jednak na postępowanie o podział majątku małżeńskiego po śmierci małżonki.

Niegodny spadkobierca traktowany jest tak jakby nie dożył otwarcia spadku – podobnie jak w przypadku zrzeczenia się spadku. Oznacza to, że w określonych sytuacjach pozwala to na dziedziczenie przez jego zstępnych. Tutaj w jego miejsce weszłyby jego dzieci (a wnuki Pana i małżonki).

Umowa o dożywocie

W obecnym stanie umowę na dożywocie może Pan podpisać, ale tylko w zakresie swojego udziału (tj. 1/2). W pozostałym zakresie nie ma Pan jeszcze potwierdzonego prawa do spadku, do udziału małżonki w mieszkaniu ani wielkości swojego udziału w spadku. Notariusz, nie mając ustalonego prawa własności do całego mieszkania na Pana rzecz, nie przygotuje umowy przeniesienia prawa własności mieszkania za dożywocie na całe mieszkanie. A nie praktykuje się umowy dożywocia na udział w nieruchomości.