Jak aktywować starą niezamkniętą działalność gospodarczą?

Zgłoszenie, zawieszenie oraz wykreślenie działalności gospodarczej

Zagadnienie związane ze zgłoszeniem, zawieszeniem oraz wykreśleniem działalności gospodarczej z odpowiedniego rejestru (w przypadku osób fizycznych jest to CEIDG) reguluje ustawa o swobodzie działalności gospodarczej.

Zgodnie z treścią art. 14a tej ustawy – przedsiębiorca niezatrudniający pracowników może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 30 dni do 24 miesięcy. Zawieszenie wykonywania działalności oraz jej wznowienie następuje na wniosek przedsiębiorcy. Okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej rozpoczyna się od dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej, nie wcześniej niż w dniu złożenia wniosku, i trwa do dnia złożenia wniosku o wpis informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej lub do dnia wskazanego w tym wniosku, który nie może być wcześniejszy niż dzień złożenia wniosku.

Wykreślenia z rejestru CEIDG działalności z datą wsteczną

Odnośnie natomiast wykreślenia działalności z datą wsteczną z rejestru wskazać należy, że zgodnie z art. 30 ust. 1 ustawy wniosek o wykreślenie wpisu należy złożyć w terminie 7 dni od dnia trwałego zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej. Również w zakresie wykreślenia nie ma możliwości złożenia wniosku z datą wsteczną.

Pragnę jednak zwrócić uwagę, że wpis działalności do CEIDG ma znaczenie jedynie formalne. Oznacza to, że sam wpis nie przesądza o faktycznym prowadzeniu działalności gospodarczej. Wpis do CEIDG wprowadza domniemanie prowadzenia działalności gospodarczej, które można obalić, wskazując, iż nigdy ta działalność nie była prowadzona.

Jak rozumiem, nie zamierza Pan tej działalności wykreślać, lecz faktycznie podjąć jej prowadzenie. W celu wyprostowania tej sytuacji należy ustalić status prowadzonej działalności przed ZUS i US. Skoro do tej pory nie dostał Pan z ZUS czy US żadnego wezwania do uregulowania zaległości, nie powinno być problemu. Co do zasady organy te informują, jeżeli jakieś zaległości powstają. Dla pewności jednak lepiej upewnić się, czy ZUS nie potraktować okresu, w którym nie prowadził Pan działalności, jako okresu składkowego z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

Zgodnie jednak z aktualnie obowiązującymi wyrokami sądu obowiązek ubezpieczenia istnieje do rzeczywistego zaprzestania działalności gospodarczej, a nie wyrejestrowania firmy. Samo podjęcie działalności gospodarczej powoduje nawiązanie stosunku ubezpieczenia społecznego z mocy prawa. Wpis do rejestru nie przesądza o faktycznym prowadzeniu działalności.

W rezultacie istnieje możliwość uchylenia się od obowiązku ubezpieczenia przy zaprzestaniu wykonywania działalności, pomimo niewykreślenia z ewidencji działalności gospodarczej.

Bezsporne jest to, że osoba wykonująca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega obowiązkowi ubezpieczenia społecznego od dnia rozpoczęcia wykonywania takiej działalności do momentu zaprzestania jej wykonywania. Istotne jest to, że aby mówić o wykonywaniu działalności gospodarczej (czyli braku zaprzestania, przerwy), należy zbadać występowanie podstawowych elementów: zarobkowanie, zorganizowanie, ciągłość.

Jeżeli zatem mamy przerwę w prowadzeniu działalności gospodarczej, to przerwa ta musi być rzeczywista.

Wpis w ewidencji działalności gospodarczej (zarejestrowanie) ma przede wszystkim znaczenie w sferze ustaleń faktycznych, gdyż ma on charakter deklaratoryjny, czyli potwierdzający stan rzeczy, nie zaś kształtujący ten stan prawny.

Domniemanie faktyczne, wynikające z faktu zarejestrowania działalności gospodarczej, może być obalone wszelkimi środkami dowodowymi, toteż możliwe jest ustalenie zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej mimo niewykreślenia jej z ewidencji działalności gospodarczej i – w konsekwencji – uchylenie obowiązku ubezpieczenia.
(por. wyrok Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 11 stycznia 2005 r. I UK 105/2004

wyrok Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z roku 2005 I UK 285/2004

wyrok WSA w Krakowie VII U 1905/10)

Podsumowując, samo niedopełnienie obowiązku wyrejestrowania przy faktycznym zaprzestaniu prowadzenia działalności nie może powodować obowiązku opłacania składek ZUS i zdrowotnych w okresie nieprowadzenia działalności. W rezultacie prawo jest po Pana stronie.

Zakładając, że Pana działalność nadal funkcjonuje w CEIDG, uważam, że powinien Pan złożyć do urzędu skarbowego formularz NIP-7 „Zgłoszenie aktualizacyjne podatnika” oraz upewnić się, jaki jest Pana status w ZUS i czy organ naliczał składki w okresie, gdy faktycznie nie prowadził Pan działalności. Ewentualnie czy jest konieczność zgłoszenia działalności na nowych formularzach. Jeżeli chce Pan zmienić nazwę działalności, należy złożyć wniosek do CEIDG o zmianę danych (oprócz nazwy może po tylu latach powstać konieczność aktualizacji np. adresu).

Na marginesie pragnę zaznaczyć, ze ustawa o swobodzie działalności gospodarczej nie przewiduje kar za niedokonanie wykreślenia działalności z rejestru. Karalne jest wyłącznie prowadzenie działalności gospodarczej bez zgłoszenia.