Dziedziczenie po rozwodzie - brak dzieci, rodzeństwa i rodziców

Dziedziczenie po rozwodzie a testament

Wypadałoby zacząć od stwierdzenia, że rozwiązanie byłoby proste, gdyby Pańska była żona zostawiła testament, w którym powołałaby Pana jako spadkobiercę. Jeżeli tego nie uczyniła, a także – w ogóle – w przypadku braku testamentu, Kodeks cywilny w wyraźny sposób określa grupy spadkobierców ustawowych, które kolejno dochodzą do dziedziczenia po spadkodawcy.

Powoływanie do dziedziczenia zgodne z Kodeksem

W pierwszej kolejności powołane są do dziedziczenia dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek. W przypadku, gdy zmarły pozostawił potomstwo dziedziczą jego dzieci, a jeżeli nie dożyły otwarcia spadku – wnuki, prawnuki itd. oraz małżonek. Kodeks wymienia także dalsze grupy dziedziczenia – rodziców, rodzeństwo, a w ostateczności Skarb Państwa – gminę ostatniego miejsca zamieszkania zmarłego. Stanowi o tym art. 935.

Brak dziedziczenia po rozwodzie

Użył Pan sformułowania „była żona”. Jak myślę, oznacza to, że między Państwem nastąpiło orzeczenie rozwodu. Jeżeli tak, to wyklucza to Pana jako byłego małżonka z kręgu osób uprawnionych do dziedziczenia. Dlaczego?

Ponieważ małżonek spadkodawcy będzie spadkobiercą wtedy, gdy w chwili śmierci spadkodawcy pozostaje z nim w formalnym związku małżeńskim. Oznacza to, że dowodem pozostawania takim związku jest aktualny akt małżeństwa. W konsekwencji prowadzi to do uznania, iż były małżonek, w stosunku do którego zapadł prawomocny wyrok rozwiązujący małżeństwo ze spadkodawcą, prawomocne orzeczenie o separacji, orzeczenie unieważnienia małżeństwa, czy orzeczenie stwierdzające nieistnienie małżeństwa wyłącza takiego małżonka od dziedziczenia.

Tak więc, dopóki małżonek legitymuje się aktem małżeństwa, z którego wynika, że w chwili otwarcia spadku pozostawał w związku małżeńskim ze spadkodawcą, to brak jest podstaw prawnych do wyłączenia go z kręgu spadkobierców ustawowych.  

Z powyższego wynika, że nie będzie Pan dziedziczył spadku po byłej żonie.

Zgodnie z art. 935 Kodeksu cywilnego w braku małżonka spadkodawcy, jego krewnych i dzieci małżonka spadkodawcy, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy jako spadkobiercy ustawowemu. Jeżeli ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy w Rzeczypospolitej Polskiej nie da się ustalić albo ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy znajdowało się za granicą, spadek przypada Skarbowi Państwa jako spadkobiercy ustawowemu.