Działalność zarobkowa osoby ubezpieczonej w KRUS

Wydanie książki jako działalność zarobkowa

Incydentalne (nie regularne) wydanie książki własnym nakładem w drodze self-publishingu jest typowym przykładem działalności literackiej przewidzianej w pkt 2 art. 13 ustawy z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych i raczej trudno jest podać inne jej przykłady, gdyż chociażby przychody pochodzące z autorskiej umowy o dzieło zaliczane są do zakresu pkt 8 art. 13 ww. ustawy updof (przychody z wykonywania usług na podstawie umowy o dzieło), a inne postaci przychodów płynących z eksploatacji praw autorskich jak np. droit de suite, będące prawnoautorskim uprawnieniem twórcy do wynagrodzenia z tytułu zawodowej odsprzedaży rękopisów utworów literackich (i muzycznych) wynikającym z art. 191 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Działalność incydentalna

Natomiast jeżeli są spełnione ustawowe przesłanki działalności gospodarczej, wówczas przychody te zostaną zaliczone do źródła w postaci działalności gospodarczej, a nie będą stanowić przychodów z praw majątkowych (praw autorskich). W przeciwnym przypadku, gdy nie zostaną spełnione te przesłanki, będzie to działalność literacka mieszcząca się w źródle – działalność wykonywana osobiście.

Stała działalność zarobkowa

Kluczową zatem kwestią jest to, w jaki sposób sam autor postrzega swoją działalność wydawniczą, czy traktuje wydanie książki jako czynność raczej incydentalną, czy jako swoją przyszłą działalność zawodową. Jeśli pisanie, wydawanie i sprzedaż kalendarzy zaczyna mieć charakter regularny, zorganizowany i ciągły, to podlega obowiązkowi rejestracji jako działalność gospodarcza. Punktem odniesienia powinna tu być ustawa o podatku dochodowym, a zwłaszcza art. 5, art. 10, art. 13 i art. 18. Zgodnie z art. 5 musiałaby Pani założyć:

• działalność gospodarczą, jeśli wydanie książki jest działalnością:
• zarobkową – nie ma znaczenia, czy sprzedaż książki przynosi zyski, czy straty, liczy się sam zamiar odniesienia korzyści finansowych,
• prowadzoną w sposób zorganizowany – np. podpisanie długoterminowej umowy na dodruk kalendarzy, podjęcie promocyjnych i sprzedażowych,
• prowadzoną w sposób ciągły – wydawanie książki staje się sposobem na życie i źródłem utrzymania; wiąże Pani z rynkiem kalendarzy długotrwałe plany i zamierza działać w dłuższej perspektywie, wydając kolejne różne książki.

W Pani jednak przypadku nie trzeba zakładać działalności gospodarczej, ponieważ wydanie kalendarza wg podanej informacji:

• ma charakter incydentalny, jednorazowy – nie można mówić o ciągłości;
• nie ma znamion działalności zorganizowanej – nie zostały podpisane długoterminowe umowy na promocję kalendarza, sprzedaż będzie odbywała się w zależności od sprzyjających okoliczności.

Obowiązek płacenia składek na ZUS

Skoro ustaliliśmy, iż w związku z self-publishingiem książki nie musi Pani zakładać działalności gospodarczej, to odnieśmy się do ewentualnej konieczności płacenia składek ZUS, co automatycznie wyłączyłoby Panią z systemu ubezpieczeń w KRUS-ie.

Obowiązek naliczenia i odprowadzenia składki na ubezpieczenie zdrowotne reguluje art. 66 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej. Zgodnie z ust. 1 pkt 1 lit. e) tego przepisu obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami, które są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia lub osobami z nimi współpracującymi. Do ustalenia podstawy wymiaru składek tych osób stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Ponadto kwoty uzyskiwane z wykonywania działalności zarobkowej do 1050 zł miesięcznie nie stanowią przychodów z działalności gospodarczej w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców, a więc nie można posługiwać się określeniem, że dana osoba prowadzi firmę bez rejestracji lub działalność nierejestrową.

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nie nawiązuje do osób wykonujących działalność niepodlegającą wpisowi do CEIDG, o których mowa w art. 5 ust. 1 prawa przedsiębiorców. Oznacza to, że osoby takie nie są objęte obowiązkiem ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych przez cały okres osiągania dochodów z innych źródeł (m.in. z działalności niepodlegającej wpisowi do CEiDG, działalności wykonywanej osobiście).

A zatem działalność poprzez self-publishing nie wymaga zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych, a tym samym nie skutkuje wykluczeniem z ubezpieczenia w KRUS. Brak jest w tym przypadku limitu zarobku, inaczej niż ma to miejsce przy umowie-zlecenia.