Dowód dziedziczenia nieruchomości

Zgodnie z art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego¹ sąd na wniosek osoby mającej w tym interes prawny stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę, natomiast notariusz sporządza akt poświadczenia dziedziczenia, który po zarejestrowaniu ma skutki prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku (art. 95j ustawy – Prawo o notariacie²). Dokumenty te stanowią dowód spadkobrania i stwierdzają nabycie spadku jako całości, nie wyszczególniając poszczególnych jego składników, np. nieruchomości.

Wprost wskazywać na dziedziczenie konkretnej nieruchomości może natomiast postanowienie sądu o dziale spadku. Wydawane jest ono na wniosek, w którym zgodnie z art. 680 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego³ należy powołać postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku albo zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia oraz spis inwentarza, jak również podać, jakie spadkodawca sporządził testamenty, gdzie zostały złożone i gdzie się znajdują. Jeżeli spis inwentarza nie został sporządzony, należy we wniosku wskazać majątek, który ma być przedmiotem działu. W przypadku gdy w skład spadku wchodzi nieruchomość, należy przedstawić dowody stwierdzające, że nieruchomość stanowiła własność spadkodawcy. Dowodami takimi mogą być w szczególności odpisy z ksiąg wieczystych, odpowiednie orzeczenia sądowe lub administracyjne, czy odpisy umów notarialnych o przeniesieniu własności.

Dział spadku może nastąpić także w drodze umowy wszystkich spadkodawców, przy czym jeżeli w jego skład wchodzi nieruchomość, umowa taka powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Również i w tym przypadku konieczne jest dostarczenie notariuszowi dowodów, że nieruchomość należała do spadkodawcy.

Należy zaznaczyć, że dokonanie działu spadku nie jest obowiązkiem spadkobierców. Jeżeli umowa o dział spadku nie została zawarta oraz nie zostało przeprowadzone postępowanie działowe przed sądem (np. z powodu uprawnionego do spadku tylko jednego przedsiębiorcy), nie oznacza to wcale, że spadkobierca nie może rozporządzać nabytą w spadku nieruchomością, np. dokonać jej sprzedaży. W takim przypadku należy udowodnić dziedziczenie nieruchomości przy zawieraniu umowy sprzedaży przed notariuszem. Można to zrobić przedstawiając postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia oraz dowody stwierdzające, że nieruchomość stanowiła własność spadkodawcy (w szczególności wymienione już odpisy z ksiąg wieczystych, odpowiednie orzeczenia sądowe lub administracyjne, czy odpisy umów notarialnych o przeniesieniu własności). Podobnie jest w przypadku, gdy spadkobierca chce ujawnić prawo własności do nieruchomości w księdze wieczystej.

_________________________

¹ Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121)

² Ustawa z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie (Dz. U. z 2014 r., poz. 164, z późn. zm.)

³ Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 101)

Stan prawny obowiązujący na dzień 09.11.2014