Donos do urzędu skarbowego

Spadkobiercy podatnika co do zasady przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy, co wynika wprost z art. 97 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa.

Art. 98 § 1 i § 2 tej ustawy stanowią ponadto, iż „do odpowiedzialności spadkobierców za zobowiązania podatkowe spadkodawcy stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego o przyjęciu i odrzuceniu spadku oraz o odpowiedzialności za długi spadkowe – co znajduje zastosowanie również do odpowiedzialności spadkobierców za:

1) zaległości podatkowe, w tym również za zaległości, o których mowa w art. 52 § 1;

2) odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych spadkodawcy;

3) pobrane, a niewpłacone podatki z tytułu sprawowanej przez spadkodawcę funkcji płatnika lub inkasenta;

4) niezwrócone przez spadkodawcę zaliczki na naliczony podatek od towarów i usług oraz ich oprocentowanie;

5) opłatę prolongacyjną;

6) koszty postępowania podatkowego;

7) koszty upomnienia i koszty postępowania egzekucyjnego prowadzonego wobec spadkodawcy powstałe do dnia otwarcia spadku”.

Zgodnie z art. 100 § 1 ustawy „organy podatkowe właściwe ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy orzekają w odrębnych decyzjach o zakresie odpowiedzialności poszczególnych spadkobierców lub określają wysokość nadpłaty albo zwrotu podatku”.

Termin płatności przez spadkobiercę powyższych zobowiązań wynosi 14 dni od dnia doręczenia decyzji i jeśli zostanie dochowany, odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych spadkodawcy naliczane są jedynie do dnia otwarcia spadku.

Pamiętać zatem należy, że zgodnie z Kodeksem cywilnym (art. 1030) do chwili przyjęcia spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko ze spadku. Od chwili przyjęcia spadku ponosi odpowiedzialność za te długi z całego swego majątku.

Mimo że dom był tylko własnością męża, to zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym do majątku wspólnego należą m.in. dochody z majątku osobistego każdego z małżonków (art. 31 § 2 pkt 2) – zatem jeśli mieli Państwo wspólność majątkowa, nawet jeżeli dom był majątkiem odrębnym męża, dochód z najmu był również Pani dochodem. Z tego powodu, jak Pani wskazuje, organ do dnia śmierci Pani męża chce Pani „naliczyć (…) połowę podatku”. Za niezapłaconą część podatku po mężu odpowiadają spadkobiercy, tj. Pani i dzieci.

Odrębną sprawą jest prowadzenie postępowania i uznanie danej okoliczności za udowodnioną. Nie ma możliwości w ramach pytania i odpowiedzi wyczerpania tematu, gdyż mimo setek publikacji książkowych odnoszących się do zasad prowadzenia postępowania podatkowego, ciągle pozostaje wiele wątpliwości.

Zauważyć jednak wypada, iż jednymi z podstawowych zasad czy wymogów postępowania są następujące okoliczności:

1. organy podatkowe obowiązane są zapewnić stronom postępowania czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań,
2. w toku postępowania organy podatkowe podejmują wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy w postępowaniu podatkowym,
3. jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem,
4. organ podatkowy jest obowiązany zebrać i w sposób wyczerpujący rozpatrzyć cały materiał dowodowy.

Niestety, cechą charakterystyczną postępowania podatkowego jest fakt, że na mocy art. 191 Ordynacji podatkowej to organ podatkowy ocenia na podstawie całego zebranego materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona. Czyli np. to organ ocenia, czy osiągano dochody z najmu i w jakiej wysokości, musi to jednak uczynić w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy.

Odnośnie dostępu do dowodów – Pani jako strona ma prawo wglądu w akta sprawy, sporządzania z nich notatek, kopii lub odpisów (Prawo to przysługuje również po zakończeniu postępowania), co wynika wprost z art. 178 § 1 Ordynacji.

Powyższej zasady nie stosuje się do znajdujących się w aktach sprawy dokumentów zawierających informacje niejawne, a także do innych dokumentów, które organ podatkowy wyłączy z akt sprawy ze względu na interes publiczny.

Informacje niejawne to takie, których nieuprawnione ujawnienie spowodowałoby lub mogłoby spowodować szkody dla Rzeczypospolitej Polskiej albo byłoby z punktu widzenia jej interesów niekorzystne, zatem donos do urzędu skarbowego w Pani sprawie informacją niejawną nie jest.

By odmówić zgodnie z prawem Pani dostępu do donosu do urzędu skarbowego, organ musiałby wyłączyć go postanowieniem z akt sprawy ze względu na interes publiczny i musiałby nie tylko szczegółowo określić, jaki to interes publiczny, ale i dowieść, że takowy występuje. Jeśli organ tego nie uczynił, ma Pani prawo zapoznać się z całym zebranym materiałem, w tym i z donosem do urzędu skarbowego. Winna Pani złożyć na piśmie np. żądanie wydania z akt sprawy uwierzytelnionego odpisu donosu do urzędu skarbowego.