Dom na kredyt i samochód w leasingu a podział majątku

Wspólność majątkowa w małżeństwie a podział majątku

Zgodnie z art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.o.) – z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Zasada ta ma takie znaczenie, że niezależnie od tego, czy nabycia dokonało jedno z małżonków czy oboje wspólnie, nabyty przedmiot trafia do majątku wspólnego. W sprawach nieunormowanych w jego przepisach, od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku, stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku. Przepisy o dziale spadku odwołują się zaś do przepisów o zniesieniu współwłasności (art. 1035 Kodeksu cywilnego, dalej „K.c.). Ze wskazanego wyżej podwójnego odesłania wynika przede wszystkim samo uprawnienie każdego z byłych małżonków do żądania podziału majątku wspólnego (art. 210 K.c. w zw. z art. 1035 K.c. w zw. z art. 46 K.r.o.). Zgodnie z art. 210 K.c. każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności.

Stosownie do art. 684 Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.) w zw. z art. 567 § 3 K.p.c. sąd z urzędu obowiązany jest ustalać skład i wartość majątku wspólnego podlegającego podziałowi. Jest jednak oczywiste, że inicjatywa w tym zakresie należy przede wszystkim do samych stron postępowania, które wiedzą najlepiej, co w skład ich majątku wspólnego wchodziło i co podlega podziałowi.

Stąd też nieruchomość zabudowana domem wchodzi w skład majątku wspólnego. Bez znaczenia pozostaje, czy to Pan spłaca raty. Wszelkie dochody uzyskiwane z działalności gospodarczej stanowią składnik majątku wspólnego i spłata rat kredytu także stanowi realizację wspólnych praw i zobowiązań.

Umowa leasingu a podział majątku

Identyczne rozwiązania dotyczą samochodów. Wprawdzie to Pan był stroną umowy leasingu i sprzedaży. Z punktu widzenia normy art. 31 § 1 K.r.o. pozostaje to jednak bez znaczenia. Wskutek zastosowania tej normy do oceny przedmiotowej umowy należy uznać, że wszelkie uprawnienia z niej wynikające objęte zostały wspólnością majątkową, w szczególności prawo wykorzystywania pojazdu oraz roszczenie o jego zakup na warunkach przewidzianych umową. Jak słusznie zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w postanowieniu z 28 stycznia 2015 r. w sprawie II CSK 322/14 (dostępne w internetowej bazie orzeczeń Sądu Najwyższego), są to prawa majątkowe, które wchodzą do majątku wspólnego na podstawie art. 31 § 1 K.r.o. Sąd Najwyższy wyjaśnił przy tym również, że to, iż umowa leasingu zawarta była jedynie przez jednego z małżonków, nie ma znaczenia z uwagi na ustabilizowaną od dawna wykładnię przepisów prawa rodzinnego, dotyczących wspólności majątkowej, odróżniających stosunki majątkowe zewnętrzne i stosunki wewnętrzne między małżonkami. Istotą wspólności majątkowej małżeńskiej jest to, że o przynależności konkretnego prawa do określonej masy majątkowej małżonków (majątku wspólnego, majątku odrębnego) decydują przepisy prawa rodzinnego, nie zaś to, czy dany przedmiot majątkowy nabyty został w wyniku czynności dokonanej przez jednego czy też przez oboje małżonków. Objęcie zaś majątkiem wspólnym uprawnień i roszczeń wynikających z umowy leasingu ma ten skutek, że konieczne jest ich uwzględnienie przy ustalaniu składu majątku wspólnego. Późniejsze, mające miejsce po ustaniu wspólności majątkowej przekształcenie roszczenia o zakup pojazdu w prawo jego własności nie zmienia wspólnego charakteru praw majątkowych stron, skoro bowiem roszczenie o nabycie niepodzielnego przedmiotu przysługiwało im wspólnie, to tak samo traktować należy prawo, które powstało w wyniku realizacji tego roszczenia, nawet jeśli nabycie własności nastąpiło w wyniku czynności podjętych przez jednego małżonka po ustaniu wspólności. W tym wypadku dokonanie zakupu pojazdu stanowi działanie mające na celu zachowanie wspólnego prawa.

Rzecz ma się identycznie z samochodem wchodzącym w skład Pana działalności gospodarczej. Fakt włączenia go do działalności jako środka trwałego w żaden sposób nie ogranicza czy wyłącza roszczeń żony wynikających z Kodeksu rodzinnego.

Nakłady i rozliczenia między małżonkami

Stąd też jesteście Państwo właścicielami po połowie. Będzie Pan mógł dochodzić jedynie rozliczeń i nakładów sprzed zawarcia związku małżeńskiego (wspólności ustawowej) i po jej zniesieniu. Wówczas powstaje majątek osobisty i wszelkie spłaty kredytów stanowić będą nakład z majątku osobistego na majątek wspólny.