Dokumenty potrzebne do uzyskania emerytury z KRUS

Okres pracy w gospodarstwie rolnym

Ustawa z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy wprowadza kilka warunków, które musi spełnić pracownik, aby okres jego pracy w gospodarstwie rolnym mógł zostać zaliczony do stażu pracy, a następnie okresu składkowego, od którego uzależnione jest otrzymanie emerytury. Wliczenie okresu pracy w gospodarstwie zalicza się do okresów zatrudnienia, od którego zależy wymiar urlopu wypoczynkowego.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy zalicza się:

1. okresy prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie, prowadzonym przez współmałżonka,
2. przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy po ukończeniu 16 roku życia w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez rodziców lub teściów, poprzedzające objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub wraz ze współmałżonkiem oraz
3. przypadające po dniu 31 grudnia 1982 r. okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin.

Dokument potwierdzający istnienie gospodarstwa

Informuje Pani, że mama spełnia przesłanki do otrzymania emerytury. Warunkiem formalnym, który należy spełnić w celu udowodnienia pracy na gospodarstwie rolnym, jest przedłożenie dokumentu potwierdzającego istnienie gospodarstwa, w którym były płacone składki do KRUS-u. W Pani sytuacji nie ma możliwości, by otrzymać takie potwierdzenie od byłego męża Pani mamy. Ale to nie zamyka drogi do uzyskania emerytury z KRUS-u. W takiej sytuacji ma Pani prawo do zwrócenia się o taki dokument do właściwego z uwagi na miejsce położenia gospodarstwa rolnego urzędu gminy.

Przez prowadzenie gospodarstwa rolnego należy rozumieć samodzielną lub przy pomocy innych ludzi, np. osób bliskich świadczących faktyczną pracę w gospodarstwie rolnym, wykonywaną w charakterze właściciela bądź posiadacza w rozumieniu art. 336 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny. Posiadaczem gospodarstwa rolnego jest zarówno ten, kto nim faktycznie włada jak właściciel, jak i ten, kto nim faktycznie włada jako użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą. Unormowanie to dotyczy więc Pani mamę.  Zaliczeniu do stażu pracowniczego podlega praca w gospodarstwie rolnym, które prowadzi współmałżonek. Z ustawy nie wynika, aby jakiekolwiek znaczenie dla spełnienia tej przesłanki miał rodzaj ustroju majątkowego istniejącego pomiędzy małżonkami.

Wniosek do urzędu gminy

Zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy na wniosek zainteresowanej osoby właściwy urząd gminy jest obowiązany stwierdzić, okresy jej pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym, wydając stosowne zaświadczenie.

We wniosku strona powinna dokładnie określić lata, w jakich istniało gospodarstwo, kto był właścicielem w tym okresie, jaką stanowiło powierzchnię, kto obecnie jest właścicielem.  

Urząd gminy nie może odmówić wydania takiego zaświadczenie bez dołożenia należytej staranności w wykazaniu, że rzeczywiście nie posiada dokumentów umożliwiających mu takiego zaświadczenie, jeśli zaświadczenie dotyczy okresu, w którym organ samorządu terytorialnego był organem właściwym do prowadzenia odpowiednich rejestrów. W uzasadnieniu ewentualnego postanowienia odmawiającego wydania zaświadczenia urząd gminy powinien wymienić dokumentację zawartą w jego zasobach, którą badał i stwierdzić, czy to całość zasobów które mogłyby dać odpowiedź na pytanie, czy strona prowadziła czy też nie gospodarstwo rolne w okresie wskazanym we wniosku i gdzie to gospodarstwo się znajdowało. Urząd gminy musi przeprowadzić postępowanie wyjaśniające w koniecznym zakresie z dołożeniem najwyższej staranności.  

Jeżeli urząd gminy nie dysponuje dokumentami uzasadniającymi wydanie zaświadczenia, Pani mama musi zostać o tym powiadomiona na piśmie. Jeżeli urząd gminy nie wydał zaświadczenia w terminie lub nie wydał go wcale – Pani mama może złożyć skargę do wojewody na zaniedbanie lub nienależyte wykonywanie zadań przez urząd gminy (art. 227 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego).

Udowodnienie za pomocą zeznań

Innym sposobem udowodnienia okresów pracy w gospodarstwie rolnym oraz istnienia gospodarstwa jest ich udowodnienie za pomocą zeznań co najmniej dwóch świadków. Taka możliwość zachodzi dopiero w sytuacji, gdy w urzędzie gminy, właściwym ze względu na miejsce położenia gospodarstwa, nie istnieją dokumenty wystarczające do wydania zaświadczenia. Świadkowie, o których mowa, muszą zamieszkiwać na terenie położenia gospodarstwa rolnego w czasie, kiedy Pani mama pracowała w tym gospodarstwie.  Po odebraniu zeznań świadków, którzy powinni być uprzedzeni o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań, urząd gminy musi je przenalizować i na ich podstawie wydać zaświadczenie.

Pani mama może również do wniosku do urzędu gminy załączyć zeznania świadków. Wówczas należy do wniosku załączyć na druku ZUS Rp-8. Oczywiście przy złożeniu wniosku do KRUS warto wskazać miejsce prowadzenie gospodarstwa oraz zawnioskować o przeprowadzenie postępowania mającego na celu przeanalizowanie płacenia składek od dnia zgłoszenie się do KRUS-u w związku z prowadzeniem tego konkretnego gospodarstwa.

Z Pani informacji wynika, że KRUS, prosząc o dokument potwierdzający istnienie gospodarstwa, nie ma informacji o takim gospodarstwie i potrzebuje dokumentu to potwierdzającego. Na jego podstawie zapewne będzie musiał przeszukać swoje zasoby dokumentów i rozpatrzyć wniosek o przyznanie emerytury. Powyżej przedstawiłem Pani możliwości uzyskania takiego dokumentu.

W razie konieczności służymy pomocą przy sporządzeniu odpowiedniej dokumentacji do wniosku, jaki złoży Pani mama w urzędzie gminy.