Dochodzenie praw przed sądem a ochrona danych osobowych

W kontekście poruszonego przez Pana zagadnienia należy zauważyć, że nie tylko zgoda osoby, której dane osobowe dotyczą, legalizuje ich przetwarzanie. Uprawnienie do dysponowania danymi, a często także dostępu do nich, przysługuje również w razie dochodzenia swoich praw przed sądem.

Zasady przetwarzania danych osobowych oraz prawa osób fizycznych, których dane osobowe są lub mogą być przetwarzane w zbiorach danych, określa ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (j.t. Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926, z późn. zm.) oraz wydane na jej podstawie akty wykonawcze – rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. Zgodnie z art. 7 pkt 2 tej ustawy przetwarzanie danych to jakiekolwiek operacje wykonywane na danych osobowych, takie jak zbieranie, utrwalanie, przechowywanie, opracowywanie, zmienianie, udostępnianie i usuwanie, a zwłaszcza te, które wykonuje się w systemach informatycznych. Dane osobowe można przetwarzać w ściśle określonych przez przepis art. 23 następujących sytuacjach:

• osoba, której dane dotyczą, wyrazi na to zgodę, chyba że chodzi o usunięcie tych danych,
• jest to niezbędne dla zrealizowania uprawnienia lub spełnienia obowiązku wynikającego z przepisu prawa,
• jest to konieczne do realizacji umowy, gdy osoba, której dane dotyczą, jest jej stroną lub gdy jest to niezbędne do podjęcia działań przed zawarciem umowy na żądanie osoby, której dane dotyczą,
• jest niezbędne do wykonania określonych prawem zadań realizowanych dla dobra publicznego,
• jest to niezbędne dla wypełnienia prawnie usprawiedliwionych celów realizowanych przez administratorów danych albo odbiorców danych, a przetwarzanie nie narusza praw i wolności osoby, której dane dotyczą.

Jak z powyższego wynika (art. 23 ust. 2 ustawy), jedną z podstaw legalizujących przetwarzanie danych jest konieczność realizacji uprawnienia. Podobny zapis zamieszczony jest w art. 27 ust. 2 pkt 5, który dopuszcza przetwarzanie danych w celu dochodzenia praw przed sądem. Ponadto w myśl art. 232 K.p.c. strony w postępowaniu cywilnym (także z prawa pracy) zobowiązane są wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Przekazywanie sądowi danych osobowych przez strony postępowania jest więc niezbędne w celu dochodzenia lub obrony swoich praw przed sądem.

A zatem nie można sprzeciwić się przetwarzaniu (udostępnianiu) takich danych, których udostępnienie jest niezbędne do dochodzenia praw przed sądem. Przy czym zwrot „dochodzenie praw” przed sądem należy rozumieć w sposób szeroki, tj. odnieść go należy do działań wszystkich stron procesowych; chodzi tu zarówno o występowanie z roszczeniami, z oskarżeniem, jak i o obronę praw. Nie jest istotne, w jakim trybie następuje dochodzenie praw (w trybie procesowym lub nieprocesowym, zwykłym lub przyspieszonym).

W świetle art. 27 ust. 2 pkt 5 ww. ustawy uprawnione do przetwarzania danych osobowych są więc zarówno organ sądowy, jak i strona występująca w postępowaniu lub jej pełnomocnik (adwokat). „Omawiane uprawnienie dotyczy danych osobowych wszystkich osób, o ile jest to niezbędne do dochodzenia praw (…)” (J. Barta, P. Fajgielski, R. Markiewicz, Ochrona danych osobowych. Komentarz., LEX 2011).

Reasumując – w trakcie postępowania sądowego w sprawie o nadgodziny, występując jako strona, może Pan swobodnie udostępnić dane osób, których zeznania lub maile mogą mieć znaczenie dla sprawy (art. 232 K.p.c. w zw. z art. 27 ust. 2 pkt. 7 ustawy o ochronie danych osobowych).