Dlaczego świadczenie wojenne obciążono składką zdrowotną?

Niestety nie tylko Pana ojciec padł ofiarą nadgorliwości pracowników banku (jak chcą to widzieć jedni) czy też braku precyzji ustawodawcy w stanowionych przez siebie przepisach (jak chcą to widzieć drudzy). Sprawa jest głośna, pisała o tym przypadku m.in. „Gazeta Wrocławska”.

W mojej ocenie doszło tu do nieporozumienia, ponieważ jeżeli Pański ojciec już od emerytury odprowadza składkę zdrowotną, to już nie może jej płacić drugi raz od de facto odszkodowania.

W kwietniu b.r.* zmianie uległa ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, którą ogłoszono w Dzienniku Ustaw Rzeczpospolitej Polskiej 29 kwietnia 2015 r. pod. poz. 581. Artykuł 75 tej ustawy ma obecnie następujące brzmienie:

„Art. 75. 1. Osoby pobierające emeryturę lub rentę zgłasza do ubezpieczenia zdrowotnego jednostka organizacyjna Zakładu Ubezpieczeń Społecznych określona w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, właściwa do wydania decyzji w sprawach świadczeń, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, właściwy organ emerytalny lub instytucja wypłacająca emeryturę lub rentę albo bank dokonujący wypłaty emerytury lub renty z zagranicy do 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek ubezpieczenia lub zaistniały zmiany dotyczące tego obowiązku.

1a. W przypadku dokonywania wypłaty emerytury lub renty z innego państwa członkowskiego, bank kieruje do oddziału wojewódzkiego Funduszu, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby otrzymującej takie świadczenie, zapytanie dotyczące podlegania przez tę osobę ubezpieczeniu zdrowotnemu w Rzeczypospolitej Polskiej.”

Na podstawie powyższego przepisu bank przekazuje na rachunek Pana ojca świadczenie z Niemiec pomniejszone o 9% składki zdrowotnej (zgodnie z art. 85 ust. 9 ww. ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych).

Należy zauważyć, że banki zobowiązane są do pobierania składki zdrowotnej od świadczeń emerytalno-rentowych otrzymywanych z zagranicy. Wyżej wymieniona ustawa o świadczeniach… nie rozróżnia typów rent i emerytur. Tymczasem świadczenia wojenne (zadośćuczynienie), potocznie zwane rentą wojenną, nie jest ani rent, ani emeryturą. Renta inwalidy wojennego jest swoistym odszkodowaniem (zadośćuczynieniem) za utratę zdrowia w wyniku działań wojennych (w tym przypadku: niemieckich). A zatem bank nie powinien pobierać składki od takiego świadczenia, bo ustawa jednoznacznie i bardzo konkretnie mówi, że chodzi tylko o zagraniczne renty i emerytury.

Dlatego też bank w pierwszej kolejności powinien ustalić charakter świadczeń przychodzących do Pańskiego ojca z Niemiec. Zazwyczaj wstępnie kwalifikowane są one jako potencjalne świadczenia emerytalno-rentowe. W celu potwierdzenia charakteru płatności oddział banku powinien skontaktować się z ojcem, aby wyjaśnić charakter otrzymywanego przez niego świadczenia. Ostateczna bowiem kwalifikacja odbywać się winna na podstawie dokumentów (np. oświadczenia Pańskiego ojca, decyzji o przyznaniu renty jako zadośćuczynienia, decyzji o przyznaniu emerytury (renty, świadczenia inwalidzkiego).

Jak wynika z opisu, bank tych czynności zaniechał, a zatem nie pozostaje nić innego, tylko napisanie odwołania od decyzji banku z jednoczesnym wytłumaczeniem, jakiego to rodzaju „rentę” otrzymuje Pana ojciec (w formie oświadczenia). W piśmie dobrze byłoby, aby zawarł się również wniosek o zaprzestanie pobierania składek i zwrot tych już pobranych. Po otrzymaniu odwołania od decyzji bank powinien wystąpić do NFZ z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji w sprawie objęcia Pańskiego ojca obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym.

Niezależnie od postępowania banku w tej sprawie Pana ojciec może indywidualnie napisać do NFZ z prośbą o interpretację art. 75 ww. ustawy w stosunku do przypadku inwalidy wojennego (załączając stosowne dokumenty). Interpretację taką NFZ udzieli w trybie decyzji administracyjnej, którą Pana ojciec może przedłożyć w banku.

* Opis sprawy z czerwca 2015 r.