Decyzje wydawane w sprawach koncentracji przedsiębiorców

Zgodnie z art. 18 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów* zgodę na dokonanie koncentracji, w wyniku której konkurencja na rynku nie zostanie istotnie ograniczona, w szczególności przez powstanie lub umocnienie pozycji dominującej na rynku, wydaje w drodze decyzji administracyjnej Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Obowiązek zgłoszenia zamiaru koncentracji Prezesowi UOKiK spoczywa na przedsiębiorcach zamierzających dokonać koncentracji. Za niewywiązanie się z tego obowiązku i dokonanie koncentracji bez uzyskania zgody Prezes UOKiK może w szczególności nałożyć na przedsiębiorców karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary.

Obowiązek zgłoszenia zamiaru koncentracji

Zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów zamiar koncentracji podlega zgłoszeniu Prezesowi UOKiK, jeżeli:

1. łączny światowy obrót przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji w roku obrotowym poprzedzającym rok zgłoszenia przekracza równowartość 1 000 000 000 euro lub
2. łączny obrót na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji w roku obrotowym poprzedzającym rok zgłoszenia przekracza równowartość 50 000 000 euro.

Obowiązek ten dotyczy zamiaru:

1. połączenia dwóch lub więcej samodzielnych przedsiębiorców;
2. przejęcia – przez nabycie lub objęcie akcji, innych papierów wartościowych, udziałów lub w jakikolwiek inny sposób – bezpośredniej lub pośredniej kontroli nad jednym lub więcej przedsiębiorcami przez jednego lub więcej przedsiębiorców;
3. utworzenia przez przedsiębiorców wspólnego przedsiębiorcy;
4. nabycia przez przedsiębiorcę części mienia innego przedsiębiorcy (całości lub części przedsiębiorstwa), jeżeli obrót realizowany przez to mienie w którymkolwiek z dwóch lat obrotowych poprzedzających zgłoszenie przekroczył na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej równowartość 10 000 000 euro.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów nie podlega natomiast zgłoszeniu zamiar koncentracji:

1. jeżeli obrót przedsiębiorcy, nad którym ma nastąpić przejęcie kontroli, nie przekroczył na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w żadnym z dwóch lat obrotowych poprzedzających zgłoszenie równowartości 10 000 000 euro;
2. jeżeli obrót żadnego z łączących się przedsiębiorców nie przekroczył na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w żadnym z dwóch lat obrotowych poprzedzających zgłoszenie równowartości 10 000 000 euro;
3. polegającej na przejęciu kontroli nad przedsiębiorcą lub przedsiębiorcami należącymi do jednej grupy kapitałowej oraz jednocześnie nabyciu części mienia przedsiębiorcy lub przedsiębiorców należących do tej grupy kapitałowej – jeżeli obrót przedsiębiorcy lub przedsiębiorców, nad którymi ma nastąpić przejęcie kontroli, i obrót realizowany przez nabywane części mienia nie przekroczył łącznie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w żadnym z dwóch lat obrotowych poprzedzających zgłoszenie równowartości 10 000 000 euro;
4. polegającej na czasowym nabyciu lub objęciu przez instytucję finansową akcji albo udziałów w celu ich odsprzedaży, jeżeli przedmiotem działalności gospodarczej tej instytucji jest prowadzone na własny lub cudzy rachunek inwestowanie w akcje albo udziały innych przedsiębiorców, pod warunkiem że odsprzedaż ta nastąpi przed upływem roku od dnia nabycia lub objęcia, oraz że:
• instytucja ta nie wykonuje praw z tych akcji albo udziałów, z wyjątkiem prawa do dywidendy, lub
• wykonuje te prawa wyłącznie w celu przygotowania odsprzedaży całości lub części przedsiębiorstwa, jego majątku lub tych akcji albo udziałów;
5. polegającej na czasowym nabyciu lub objęciu przez przedsiębiorcę akcji lub udziałów w celu zabezpieczenia wierzytelności, pod warunkiem że nie będzie on wykonywał praw z tych akcji lub udziałów, z wyłączeniem prawa do ich sprzedaży;
6. następującej w toku postępowania upadłościowego, z wyłączeniem przypadków, gdy zamierzający przejąć kontrolę lub nabywający część mienia jest konkurentem albo należy do grupy kapitałowej, do której należą konkurenci przedsiębiorcy przejmowanego lub którego część mienia jest nabywana;
7. przedsiębiorców należących do tej samej grupy kapitałowej.

Obliczanie obrotów przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji

Zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów obrót, od którego uzależnione jest istnienie obowiązku zgłoszenia koncentracji, obejmuje obrót zarówno przedsiębiorców bezpośrednio uczestniczących w koncentracji, jak i pozostałych przedsiębiorców należących do grup kapitałowych, do których należą przedsiębiorcy bezpośrednio uczestniczący w koncentracji.

W przypadkach przejęcia oraz nabycia przez przedsiębiorcę części mienia innego przedsiębiorcy, obrót ten obejmuje obrót przedsiębiorców przejmujących kontrolę lub nabywających część mienia i pozostałych przedsiębiorców należących do grup kapitałowych, do których należą ci przedsiębiorcy oraz obrót realizowany przez nabywaną część mienia lub przedsiębiorców, nad którymi jest przejmowana kontrola i ich przedsiębiorców zależnych.

Obrót obejmuje również część obrotu przedsiębiorców:

1. nad którymi przedsiębiorcy bezpośrednio uczestniczący w koncentracji lub przedsiębiorcy należący do grup kapitałowych, do których należą przedsiębiorcy bezpośrednio uczestniczący w koncentracji, sprawują kontrolę wspólnie z innym przedsiębiorcą lub przedsiębiorcami – proporcjonalnie do liczby przedsiębiorców sprawujących kontrolę.
2. którzy sprawują wspólnie kontrolę nad grupą kapitałową, do której należy przedsiębiorca bezpośrednio uczestniczący w koncentracji – proporcjonalnie do liczby przedsiębiorców sprawujących kontrolę.

Rodzaje decyzji wydawanych w sprawach koncentracji przedsiębiorców

Decyzje wydawane w sprawach koncentracji przedsiębiorców mogą zawierać zgodę na koncentrację, odmowę udzielenia zgody, bądź zawierać zgodę na koncentrację pod warunkiem spełnienia przez przedsiębiorców dodatkowych obowiązków.

Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy Prezes UOKiK, w drodze decyzji, wydaje zgodę na dokonanie koncentracji, gdy konkurencja na rynku nie zostanie istotnie ograniczona, w szczególności przez powstanie lub umocnienie pozycji dominującej na rynku.

Zgodnie z art. 19 ust. 2 ustawy, udzielając w drodze decyzji zgody na koncentrację Prezes Urzędu może na przedsiębiorcę lub przedsiębiorców zamierzających dokonać koncentracji nałożyć obowiązek lub przyjąć ich zobowiązanie, w szczególności do:

1. zbycia całości lub części majątku jednego lub kilku przedsiębiorców,
2. wyzbycia się kontroli nad określonym przedsiębiorcą lub przedsiębiorcami, w szczególności przez zbycie określonego pakietu akcji lub udziałów, lub odwołania z funkcji członka organu zarządzającego lub nadzorczego jednego lub kilku przedsiębiorców,
3. udzielenia licencji praw wyłącznych konkurentowi
   
   – określając w decyzji termin spełnienia warunków oraz terminy składania informacji o realizacji tych warunków.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy Prezes UOKiK zakazuje, w drodze decyzji, dokonania koncentracji, w wyniku której konkurencja na rynku zostanie istotnie ograniczona, w szczególności przez powstanie lub umocnienie pozycji dominującej na rynku.

Prezes Urzędu może również, w drodze decyzji, wydać zgodę na dokonanie koncentracji, w wyniku której konkurencja na rynku zostanie istotnie ograniczona, w szczególności przez powstanie lub umocnienie pozycji dominującej na rynku, w przypadku gdy odstąpienie od zakazu koncentracji jest uzasadnione, a w szczególności:

• przyczyni się ona do rozwoju ekonomicznego lub postępu technicznego;
• może ona wywrzeć pozytywny wpływ na gospodarkę narodową.

Uchylenie decyzji zawierającej zgodę na dokonanie koncentracji

Prezes UOKiK może uchylić decyzje wydawane w sprawach koncentracji przedsiębiorców, jeżeli zostały one oparte na nierzetelnych informacjach, za które są odpowiedzialni przedsiębiorcy uczestniczący w koncentracji, lub jeżeli przedsiębiorcy nie spełniają warunków określonych w warunkowej zgodzie na koncentrację. W przypadku uchylenia decyzji Prezes Urzędu orzeka co do istoty sprawy. Jeżeli:

1. koncentracja została już dokonana, a przywrócenie konkurencji na rynku nie jest możliwe w inny sposób,
2. koncentracja została przeprowadzona bez zgłoszenia zamiaru jej dokonania, lub
3. koncentracja nastąpiła pomimo wydania decyzji o zakazie dokonania koncentracji
   
   – Prezes UOKiK może, w drodze decyzji, określając termin jej wykonania na warunkach określonych w decyzji, nakazać w szczególności:
    

1. podział połączonego przedsiębiorcy na warunkach określonych w decyzji;
2. zbycie całości lub części majątku przedsiębiorcy;
3. zbycie udziałów lub akcji zapewniających kontrolę nad przedsiębiorcą lub przedsiębiorcami lub rozwiązanie spółki, nad którą przedsiębiorcy sprawują wspólną kontrolę.

Decyzja taka nie może być jednak wydana po upływie 5 lat od dnia dokonania koncentracji.

Wygaśniecie decyzji w sprawach koncentracji

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów decyzje wydawane w sprawach koncentracji przedsiębiorców zawierające zgodę na koncentrację wygasają, jeżeli w terminie 2 lat od dnia ich wydania koncentracja nie została dokonana. Prezes UOKiK może, na wniosek przedsiębiorcy uczestniczącego w koncentracji złożony nie później niż 30 dni przed upływem powyższego terminu, przedłużyć, w drodze postanowienia, ten termin o rok, jeżeli przedsiębiorca wykaże, że nie nastąpiła zmiana okoliczności, w wyniku której koncentracja może spowodować istotne ograniczenie konkurencji na rynku. Przed wydaniem postanowienia o przedłużeniu terminu Prezes UOKiK może przeprowadzić postępowanie wyjaśniające. W przypadku wydania postanowienia o odmowie przedłużenia terminu, dokonanie koncentracji wymaga zgłoszenia zamiaru koncentracji Prezesowi UOKiK i uzyskania ponownej zgody.

___________________________

* Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2015 r., poz. 184, z późn. zm.)

Stan prawny obowiązujący na dzień 07.01.2016