Darowizna firmy na rzecz syna

Ad. 1

Gdy umowa darowizny nie wiąże się z przejęciem przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy, to nie będzie ona podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, jeśli wiąże się z przejęciem długów podlega opodatkowaniu PCC w tej części*. Podstawę opodatkowania stanowi wartość długów i ciężarów albo zobowiązań przejętych przez obdarowanego; stawka PCC w odniesieniu do tej części darowizny wynosi 1%.

Ad. 2

Płatności dokonuje po darowiźnie już „nowy” przedsiębiorca, bowiem to on prowadzi przedsiębiorstwo. Na niego również przechodzą wierzytelności, skoro przejmuje całe przedsiębiorstwo.

Warto z podatkowych względów wystąpić do organu podatkowego o wydanie zaświadczenia o wysokości zaległości podatkowych Pana jako zbywającego:

• na wniosek zbywającego;
• na wniosek nabywcy, za zgodą zbywającego.

W zaświadczeniu organ podatkowy określa wysokość zaległości podatkowych zbywającego na dzień wydania zaświadczenia lub stwierdza ich brak.

Warto to zrobić, bowiem nabywca nie odpowiada za zaległości podatkowe, które nie zostały wykazane w zaświadczeniu (ważne ono jest, w uproszczeniu, 30 dni od dnia wydania).

Odnośnie zobowiązań podatkowych – nabywca przedsiębiorstwa odpowiada całym swoim majątkiem (solidarnie z podatnikiem – czyli Pana syn odpowiada solidarnie z Panem np. za zobowiązania z tytułu VAT) za powstałe do dnia nabycia zaległości podatkowe związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, chyba że przy zachowaniu należytej staranności nie mógł wiedzieć o tych zaległościach – zakres odpowiedzialności nabywcy jest ograniczony do wartości nabytego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, zakres odpowiedzialności Pana nie jest ograniczony.

Zakres odpowiedzialności nabywcy nie obejmuje:

1. należności wymienionych w art. 107 § 2 pkt 1 Ordynacji podatkowej, tj. podatków niepobranych oraz pobranych, a niewpłaconych przez płatników lub inkasentów,
2. odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych oraz oprocentowania, o którym mowa w art. 107 § 2 pkt 3 (oprocentowanie od niezwróconych w terminie zaliczki naliczonego podatku od towarów i usług), powstałych po dniu nabycia – ograniczenie to jednak w Państwa przypadku nie ma zastosowanie, bowiem nie stosuje się go do nabywców będących małżonkami lub członkami rodziny.

Ad. 3

Pana rachunek bankowy jest przypisany Panu jako przedsiębiorcy – osobie fizycznej. Syn, posługując się rachunkami bankowymi, które sam założy, może od Pana otrzymać przelewem środki pieniężne, również w ramach tej darowizny. Pan może konto później zlikwidować lub używać go dalej, jeśli będzie Panu do czegokolwiek potrzebne. Ze środkami pieniężnymi przy darowiźnie przedsiębiorstwa osoby fizycznej jest problem, bowiem zgodnie z Kodeksem cywilnym „przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Pojęcie to obejmuje w szczególności:

1. oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
2. własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
3. prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
4. wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
5. koncesje, licencje i zezwolenia;
6. patenty i inne prawa własności przemysłowej;
7. majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
8. tajemnice przedsiębiorstwa;
9. księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej”.

Jeśli przedsiębiorstwo należy do osoby fizycznej, a nie jest np. prowadzone przez spółkę kapitałową, trudno oddzielić środki pieniężne przedsiębiorstwa od środków pieniężnych właściciela – w zasadzie w sposób niebudzący wątpliwości jest to niewykonalne moim zdaniem – z tego powodu przyjąć trzeba jakiś umowny podział, który nie będzie kwestionowany przez obdarowanego.

Ad. 4

Podatek dochodowy od osób fizycznych jest zobowiązaniem obciążającym osobę fizyczną. Skoro prowadził Pan działalność jako osoba fizyczna, wpłacał Pan zaliczki na podatek dochodowy, które zostaną rozliczone w zeznaniu rocznym. Ewentualna różnica do dopłaty również obciąża Pana, nawet jeśli nie będzie Pan już właścicielem przedsiębiorstwa. Gdyby przedsiębiorca, będący obdarowanym, tj. syn, zapłacił w kwietniu za Pana podatek, po pierwsze obowiązek podatkowy by nie wygasł poprzez zapłatę i i tak musiałby Pan zapłacić go samodzielnie, a syn żądać zwrotu od organu. Po drugie mielibyśmy do czynienia z darowizną, bowiem syn do takiego świadczenia nie jest w jakikolwiek sposób zobowiązany.

* Stan prawny z dnia 12.10.2011 r.