Czy odsetki ulegają przedawnieniu?

Z Pana wyjaśnień wynika, że jest Pan dłużnikiem, którego dług został stwierdzony sądowym nakazem zapłaty w dniu 20 maja 2003 r. na kwotę główną wraz z odsetkami od dnia 11 marca 2002 do dnia zapłaty.

W czerwcu 2003 r. komornik wszczął postępowanie egzekucyjne, które w wyniku nieskuteczności umorzył w dniu w grudniu 2003 r.

Zgodnie z art. 824 § 1 pkt 3 Kodeksu postępowania cywilnego „postępowanie umarza się w całości lub części z urzędu, jeżeli jest oczywiste, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych”.

Następnie w lutym 2012 ponownie Pana wierzyciel rozpoczął negocjacje na temat spłaty należności, a w lipcu 2013 r. wierzyciel skierował sprawę do egzekucji komorniczej.

Pana pytanie dotyczy kwestii ewentualnego przedawnienia – czy w świetle art. 125 Kodeksu cywilnego część odsetek za okres od umorzenia postanowienia do dnia poprzedzającego wniesienie wniosku o wszczęcie egzekucji uległa przedawnieniu.

Zgodnie z art. 125 § 1 Kodeksu cywilnego „roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo przed sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd, przedawnia się z upływem lat dziesięciu, chociażby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju był krótszy. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenia okresowe należne w przyszłości ulega przedawnieniu trzyletniemu”.

Powyższy przepis wprowadza dziesięcioletni termin przedawnienia wszelkich roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego bądź ugodą zawartą przed sądem, przed sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem. Dotyczy to zarówno roszczeń podlegających krótszym terminom przedawnienia, jak i roszczeń ograniczonych terminami zawitymi. Nie dotyczy to jedynie stwierdzonych w powyższy sposób roszczeń o świadczenia okresowe należne w przyszłości, które podlegają właściwemu im przedawnieniu trzyletniemu.

Tak więc przepis art. 125 § 1 zd. 2 przewiduje odrębny, trzyletni termin przedawnienia dla roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem lub ugodą sądową, także zawartą przed innym organem lub sądem polubownym w zakresie roszczeń obejmujących świadczenia okresowe należne w przyszłości. Termin ten ma więc zastosowanie tylko do roszczeń o przyszłe świadczenia okresowe, nie zaś do roszczeń o świadczenia okresowe, wymagalne w toku postępowania.

Roszczenie o odsetki są świadczeniem okresowym, co potwierdziła m.in. Uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z 26 stycznia 2005 r. (sygn. akt III CZP 42/04).

Moim zdaniem zatem, jeżeli egzekucja została wszczęta w lutym 2012 roku, to odsetki przypadające za okres przed lutym 2009 roku, a po grudniu 2003 r. będą przedawnione (nie od dnia wydania nakazu zapłaty, gdyż przez wniesienie wniosku egzekucyjnego wierzyciel skutecznie przerwał bieg przedawnienia).

Zgodnie z powyższym stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądowym roszczenia obejmujące świadczenia okresowe należne w przyszłości (a takimi są właśnie odsetki zasądzone od objętej wyrokiem kwoty pieniężnej) przedawniają się z upływem trzech lat. Skoro więc wierzyciel wystąpił o wszczęcie egzekucji w lutym 2009 r., to odsetki przysługują za okres nieprzedawniony, tj. ostatnie trzy lata (por. Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 26 sierpnia 1976 r., sygn. akt III CRN 181/76, opubl. Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych rok 1977, nr 4, poz. 78).

Niestety organy państwowe (także sądy) zdają się nie zauważać tego przepisu albo błędnie go interpretują. Nie wiem, jakie będzie więc rozstrzygnięcie w Pana sprawie w tym zakresie.

W ostatniej sprawie, którą prowadziłem z tego zakresu wniosłem, komornik prowadził egzekucję z majątku mojego klienta bez uwzględnienia przedawnienia za odsetki należne w przyszłości. Sąd niestety oddalił powództwo przeciwegzekucyjne i nie uwzględnił mojego zapatrywania, które Panu przedstawiłem, mimo dość jasnego przepisu.

Wniosłem apelację i obecnie czekam na rozstrzygnięcie sądu okręgowego.

Niestety w Polsce sądy nie są związane rozstrzygnięciami innych sądów w podobnych sprawach, dlatego nikt nie da Panu gwarancji, że sąd uwzględni Pana roszczenia, zważywszy, że, jak Panu wspominam, sam stałem się ofiarą błędnej wykładni sądów.

Na marginesie dodam, że jeżeli obecnie egzekucja toczy się także o odsetki za przedawniony okres, może Pan wnieść powództwo przeciwegzekucyjne o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności w części dotyczącej odsetek za okres od okres po grudniu 2009 do lutego 2009 r. (z dokładnymi datam).

Zgodnie z art. 840 § 1 pkt 2 Kodeksu postępowania cywilnego „dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie”.

Powództwo wytacza się przed sąd rzeczowo właściwy, w którego okręgu prowadzi się egzekucję. W pozwie powód powinien przytoczyć wszystkie zarzuty, jakie w tym czasie mógł zgłosić, pod rygorem utraty prawa korzystania z nich w dalszym postępowaniu.