Czy ochrona przedemerytalna dotyczy pracownika, który już pobiera emeryturę z innego źródła?

Podstawę prawną niniejszej odpowiedzi stanowią przepisy Kodeksu pracy (K.p.). Zacznijmy od przywołania treści art. 39 K.p., do którego Pan nawiązuje: „Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku.”

Pracownik, aby skorzystać z tej ochrony, musi spełnić 2 przesłanki:

1. Po pierwsze – jest to osoba, której brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego.
2. Po drugie – z osiągnięciem wieku emerytalnego ta osoba ma mieć zapewnione uprawnienia emerytalne. Pracodawca musi sam ocenić, czy ma do czynienia z takim pracownikiem. Co do wieku nie ma większych problemów.

Co rozumie się przez pojęcie wieku emerytalnego? Początkowo Sąd Najwyższy uważał, że „wiek emerytalny” z art. 39 K.p. jest to ten powszechny wiek emerytalny. Tak wypowiedział się przykładowo w wyrokach dotyczących nauczycieli, dziennikarzy itd. Stanowisko jednak uległo zmianie. Zaczęło się od orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 sierpnia 1995 sygn. II SA 1894/95. NSA uznał, że wiek emerytalny przewidziany dla pracowników NIK-u jest wiekiem objętym ochroną z art. 39 K.p. W tym kierunku poszło orzecznictwo Sądu Najwyższego. W wyroku z dnia 28 marca 2002 sygn. I PKN 141/01, Sąd Najwyższy stwierdził, że jeżeli w ustawie jest mowa o wieku przedemerytalnym, to także jest to wcześniejszy wiek emerytalny w przypadku pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze.

Przewidziany w art. 39 K.p. zakaz wypowiedzenia umowy o pracę obejmuje również pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, którym brakuje nie więcej niż 2 lata do osiągnięcia ustawowo obniżonego wieku emerytalnego, jeżeli dalszy okres zatrudnienia umożliwia im uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem niższego wieku emerytalnego (wyrok Sądu Najwyższego – Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 28 marca 2002 r. I PKN 141/2001).

Zakaz wypowiedzenia umowy o pracę wynikający z art. 39 K.p. nie dotyczy pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy i pobierającego jednocześnie emeryturę. (uchwała Sądu Najwyższego – Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 11 czerwca 1991 r. I PZP 19/91).

Jaką datę oceniamy pod kątem braku 4 lat do wieku emerytalnego? Ocenia się to na datę złożenia oświadczenia woli o wypowiedzeniu. Gdyby złożyło się, że w dacie składania oświadczenia woli pracownikowi brakowało więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego i dopiero w trakcie biegu okresu wypowiedzenia uzyskałby wiek chroniony, to ta okoliczność nie miałaby wpływu na ocenę prawidłowości wypowiedzenia.

Zakaz wypowiedzenia umowy o pracę z art. 39 K.p. nie obowiązuje przed osiągnięciem wieku „przedemerytalnego”, chociażby wiek ten pracownik przekroczył w okresie wypowiedzenia. (wyrok Sądu Najwyższego – Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 7 kwietnia 1999 r. I PKN 643/98).

Ta ochrona zaczyna się w momencie, kiedy brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego. Kończy się natomiast wraz z osiągnięciem wieku emerytalnego. Ochrona ta jest generalnie uchylona w trybie art. 411 K.p., a więc upadłości, likwidacji pracodawcy. Można wypowiedzieć umowę w takich okolicznościach, również pracownikowi w wieku przedemerytalnym. Ochrona podlega modyfikacji w przypadku art. 5 ustawy o zwolnieniach grupowych. Ochrona jest również uchylona w trybie art. 40 K.p., a więc, jeżeli ktoś osiąga uprawnienie do renty z tytułu niezdolności do pracy to wypada z ochrony pracownika w wieku przedemerytalnym.

Ochrona nie dotyczy takich sytuacji, kiedy ktoś już nabył uprawnienia do wcześniejszej emerytury, jeszcze pracuje i zbliża się do powszechnego wieku emerytalnego. Ochrona przysługuje tylko raz. Skoro już pracownik nabył uprawnienia emerytalne i kontynuuje zatrudnienie, to nie podpada pod hipotezę normy art. 39 K.p.

Reasumując, jako iż pobiera Pan świadczenie emerytalne z tytułu wcześniejszej emerytury wojskowej, nie podlega Pan pod ochronę z art. 39 K.p.