Czy mogę zostać zwolniony na dwa lata przed emeryturą?

Zgodnie z treścią art. 39 Kodeksu pracy (w skrócie K.p.) „pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku”.

Zakaz wypowiedzenia umowy o pracę z art. 39 K.p. oznacza zakaz złożenia oświadczenia woli o wypowiedzeniu w okresie przedemerytalnym określonym w tym przepisie. Zakaz wypowiedzenia obejmuje wszystkie rodzaje umów, które mogą być wypowiadane, tj. umowy na czas nieokreślony i okres próbny, a także – jeśli strony dopuściły wcześniej jej wypowiedzenie – umowy na czas określony.

Zgodnie ze stanowiskiem przyjętym przez Sąd Najwyższy:

„Zakaz wypowiedzenia umowy o pracę wynikający z art. 39 K.p. nie dotyczy pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy i pobierającego jednocześnie emeryturę. (...) W przypadku osób korzystających już ze świadczeń emerytalnych nie ma mowy o uzyskaniu prawa do emerytury z osiągnięciem owego wieku, bo prawo to już zostało uzyskane i jest wykorzystywane. (...) Wykładnia celowościowa omawianego przepisu prowadzi do wniosku o objęciu ochroną tylko takich osób, które będąc w zaawansowanym wieku nie mają jeszcze prawa do emerytury, a w przypadku wypowiedzenia mogłyby mieć trudności w uzyskaniu innej pracy. (...) Cel taki nie występuje w przypadku osób pobierających już emeryturę” (por. uchwała SN z dnia 11 czerwca 1991 r., I PZP 19/91, OSNCP 1992, nr 1, poz. 14).

Z powyższej uchwały Sądu Najwyższego należy wyprowadzić wniosek, iż ochrona ustaje dopiero w momencie rozpoczęcia pobierania emerytury.

Potwierdza to stanowisko Sądu Najwyższego, według którego złożenie przez pracownika do ZUS za pośrednictwem pracodawcy – w czasie trwania zatrudnienia – wniosku o emeryturę nie oznacza przedstawienia konkludentnie oferty rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron pod warunkiem uzyskania świadczenia ubezpieczeniowego (por. SN wyrok z dnia 25 kwietnia 1991 r., I PRN 17/91, Sł. Prac. 1992, nr 2, s. 25).

W przypadku zwolnień pracowników na podstawie art. 1 ust. 1 ustawy o grupowych zwolnieniach pracowników, o których mowa w art. 39, można złożyć tylko wypowiedzenie zmieniające dotychczasowe warunki pracy i płacy (art. 5 ust. 5 pkt 1 i art. 10 tej ustawy).

Należy jednocześnie wskazać, iż ochrona z art. 39 K.p. dotyczy tylko wypowiedzenia, a nie rozwiązania umowy o pracę w ogóle. Tym samym należy dopuścić możliwość rozwiązania stosunku pracy na podstawie:

1. zgodnego porozumienia stron (art. 30 § 1 pkt 1 K.p.),
2. wypowiedzenia umowy o pracę przez pracownika (art. 30 § 1 pkt 2).