Czy należy się spłata za mieszkanie matki darowane bratu?

Niestety nie ma Pan prawa do działu spadku, ani Pan, ani Pana dzieci. Ale ma Pan prawo dochodzenia zachowku.

Zgodnie z Kodeksem cywilnym:

„Art. 991. § 1. Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek).

§ 2. Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia”.

Zachowek to połowa tego, co otrzymałby Pan w spadku, czyli tu 1/4 wartości mieszkania.

Może Pan to prawo przenieść na Pana dzieci. W ciągu 6 miesięcy od śmierci mamy może Pan odrzucić spadek. Do dziedziczenia dochodzą wówczas Pana dzieci. Oświadczenie w tym przedmiocie należy złożyć u notariusza albo w sądzie.

W świetle dotychczasowego orzecznictwa i wypowiedzi doktryny można przyjąć, że roszczenie o zachowek wchodzi do spadku po uprawnionym (uchwała SN z dnia 12 maja 1970 r., sygn. akt III CZP 26/70, i z dnia 20 grudnia 1988 r., sygn. akt III CZP, z glosą J. Pietrzykowskiego). Osoba uprawniona do zachowku może przenieść na inną osobę przysługującą jej z tego tytułu wierzytelność (uchwała SN z dnia 13 lutego 1975 r., sygn. akt III CZP 91/74).