Brak dodatku podczas pracy zdalnej w czasie pandemii

Dodatek za pracę w trudnych warunkach

Zakładam, że decyzja o niewypłacaniu nauczycielom dodatku za pracę w trudnych warunkach została podparta opinią Ministerstwa Edukacji Narodowej (dostępną na stronie https://www.gov.pl/web/edukacja/wynagradzanie-nauczycieli-pracownikow-administracji-i-obslugi).

Zdaniem MEN dodatek za warunki pracy przysługuje tylko wtedy, gdy nauczyciel faktycznie prowadzi zajęcia w warunkach uprawniających go do dodatku.

Jak wynika z powołanej opinii:

„Dodatek za warunki pracy należny jest wyłącznie za pracę w określonych warunkach, wymienionych w § 8 i § 9 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (Dz.U. z 2014 r. poz. 416, z późn. zm.). Ten składnik wynagrodzenia przysługuje wyłącznie wtedy, gdy nauczyciel taką pracę faktycznie wykonywał. Na mocy art. 30 ust. 6 pkt 1 ustawy – Karta Nauczyciela szczegółowe warunki przyznawania tego dodatku określa organ prowadzący w regulaminie wynagradzania, o którym mowa w art. 30 ust. 6 tej ustawy”.

Zawieszenie zajęć – praca zdalna w czasie pandemii

Należy przypomnieć, że na mocy ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U., poz. 374 z późn. zm.) wprowadzono zmiany m.in. w ustawie z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2019 r. poz. 1148, z późn. zm.). Zmiana ta polegała na dodaniu art. 30b i 30c do ustawy:

„Art. 30b. W przypadkach uzasadnionych nadzwyczajnymi okolicznościami zagrażającymi życiu lub zdrowiu dzieci i młodzieży minister właściwy do spraw oświaty i wychowania, w drodze rozporządzenia, może czasowo ograniczyć lub czasowo zawiesić funkcjonowanie jednostek systemu oświaty na obszarze kraju lub jego części, uwzględniając stopień zagrożenia na danym obszarze.

Art. 30c. W przypadku, o którym mowa w art. 30b, minister właściwy do spraw oświaty i wychowania, w drodze rozporządzenia, może wyłączyć stosowanie niektórych przepisów niniejszej ustawy, ustawy o systemie oświaty oraz ustawy o finansowaniu zadań oświatowych w odniesieniu do wszystkich lub niektórych jednostek systemu oświaty, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 30b, w szczególności w zakresie przeprowadzania postępowania rekrutacyjnego, oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów, przeprowadzania egzaminów, organizacji roku szkolnego i organizacji pracy tych jednostek, a także wprowadzić w tym zakresie odrębne unormowania, tak aby zapewnić prawidłową realizację celów i zadań tych jednostek”.

Na podstawie delegacji zawartej w art. 30c Prawa oświatowego Ministra Edukacji Narodowej wydał najpierw rozporządzenie z dnia 11 marca 2020 r. w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz. U. poz. 410 z późn. zm.). Przepis § 2 ust. 1 rozporządzenia MEN z 11 marca 2020 r. w pierwotnym brzmieniu stanowił, że „w okresie od dnia 12 marca 2020 r. do dnia 25 marca 2020 r. na obszarze kraju ogranicza się funkcjonowanie następujących publicznych i niepublicznych jednostek systemu oświaty:

• przedszkoli,
• innych form wychowania przedszkolnego,
• szkół wszystkich typów,
• placówek oświatowo-wychowawczych,
• placówek kształcenia ustawicznego oraz centrów kształcenia zawodowego,
• placówek artystycznych,
• placówek zapewniających opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania,
• kolegiów pracowników służb społecznych”.

Czasowe ograniczenie funkcjonowania jednostek systemu oświaty, o których mowa w § 2, polegało na zawieszeniu prowadzenia działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej z ograniczeniami wskazanymi (w nowelizowanym następnie kilkakrotnie) § 3 rozporządzenia MEN z 11 marca 2020 r.

W dniu 20 marca 2020 r. Minister Edukacji Narodowej wydał kolejne dwa rozporządzenia, tj. rozporządzenie w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 oraz rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19.

Pierwsze rozporządzenie wprowadziło zasadę, że w okresie od 25 marca 2020 r. do dnia 10 kwietnia 2020 r. zadania jednostek systemu oświaty są realizowane z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość. Z kolei drugie z rozporządzeń określiło ramy kształcenia zdalnego.

W § 7 ust. 1 rozporządzenia MEN z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 określono wprost, że zajęcia realizowane z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość lub innego sposobu kształcenia nauczyciel realizuje w ramach obowiązującego go przed dniem wejścia w życie rozporządzenia tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, prowadzonych bezpośrednio z uczniami albo na ich rzecz, a w przypadku godzin zajęć realizowanych powyżej tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych – w ramach godzin ponadwymiarowych, o których mowa w art. 35 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2019 r., poz. 2215). Przepis ust. 2 powołanego paragrafu stanowi natomiast, że zasady zaliczania do wymiaru godzin poszczególnych zajęć realizowanych z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość lub innego sposobu kształcenia ustala dyrektor jednostki systemu oświaty.

Prawo do wynagrodzenia oraz dodatków podczas pracy zdalnej

Z zestawienia powołanych przepisów wynika, że po wprowadzeniu ograniczeń w funkcjonowaniu jednostek oświatowych, nauczyciele zachowali prawo do wynagrodzenia zasadniczego oraz dodatków: stażowego, funkcyjnego i motywacyjnego. Otrzymanie dodatku za warunki pracy uzależnione jest natomiast od tego, czy nauczyciel w okresie ograniczenia funkcjonowania szkół i placówek prowadzi zajęcia z uczniami, które uprawniają go do tego dodatku.

Brak dodatku podczas pracy zdalnej w czasie pandemii – czy jest zgodny z prawem?

Odpowiadając na Pani pytania, zakładam, że dyrektor ośrodka, kierując się opinią MEN, uznał, że skoro zajęcia, za które wypłacany jest dodatek za pracę w trudnych warunkach, nie były realizowane, nie miał obowiązku wypłaty tego dodatku. W mojej opinii jeżeli jednak zajęcia te były realizowane zdalnie, wówczas przysługiwało Pani prawo do dodatku.

Sam fakt niepoinformowania o zaprzestaniu wypłacania dodatku nie jest podstawą do żądania jego wypłaty. Podstawą jest natomiast okoliczność, czy zajęcia, za które przysługuje dodatek, były realizowane zdalnie.

W przedstawionej sprawie sugerowałabym zwrócić się na piśmie do dyrektora o wyjaśnienie, na jakiej podstawie została pozbawiona Pani dodatku za pracę w trudnych warunkach. Jeżeli w ośrodku funkcjonują związki zawodowe, takie pismo może wystosować związek w imieniu wszystkich nauczycieli.

Biorąc pod uwagę opinię MEN, sprawa może mieć charakter sporny. W związku z tym należałoby poddać ją pod rozstrzygnięcie sądu pracy.