Bezudziałowy charakter wspólności łącznej

Zgodnie z art. 196 § 1 Kodeksu cywilnego¹ współwłasność może być albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną. Natomiast zgodnie z art. 196 § 2 Kodeksu cywilnego – współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Oznacza to, że współwłasność łączna nie posiada samodzielnego bytu, związana jest ona zawsze z innym stosunkiem prawnym, wobec którego pełni rolę służebną.

Stosunkami prawnymi, z których może wynikać współwłasność łączna, są w szczególności:

1. ustawowa małżeńska wspólność majątkowa, o której mowa w art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego²;
2. umowna małżeńska wspólność majątkowa, o której mowa w art. 47 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego;
3. umowa spółki cywilnej (art. 860 Kodeksu cywilnego);
4. umowy spółek osobowych, uregulowanych w Kodeksie spółek handlowych³;
5. współwłasność niepodzielna nieruchomości lub ich części, na których znajdują się cmentarze grzebalne użytkowane wspólnie przez Kościół Katolicki Mariawitów i Kościół Starokatolicki Mariawitów.

Bezudziałowy charakter współwłasności łącznej ma to znaczenie, że współwłaściciel nie może rozporządzać swoim prawem we własności samodzielnie, bez porozumienia z innymi współwłaścicielami. Może jednak pod pewnymi warunkami korzystać z rzeczy, do której przysługuje mu prawo własności w ramach współwłasności łącznej. Przykładowo, zgodnie z art. 34¹ Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, każdy z małżonków jest uprawniony do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego oraz do korzystania z nich w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez drugiego małżonka. Jednakże zgodnie z art. 35 K.r.o. w czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.

Współwłasność łączna ma charakter tymczasowy i trwa do chwili, do której istnieje stosunek podstawowy, z którego ona wynika. W razie ustania stosunku podstawowego współwłasność ta traci charakter współwłasności łącznej, a każdy ze współwłaścicieli może domagać się podziału majątku i ustanowienia współwłasności ułamkowej, która ma udziałowy charakter (zgodnie z art. 198 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli).

___________________________

¹ Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.)

² Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2012 r., poz. 788, z późn. zm.)

³ Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1030, z późn. zm.)

Stan prawny obowiązujący na dzień 21.01.2015