Wypłata wkładu mieszkaniowego po śmierci głównego najemcy

Ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego po śmierci rodziców

Sprawa dotyczy sytuacji, w której Pani rodzicom przysługiwało spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, regulowane przez ustawę z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych. Jak już Pani na pewno wiadomo, lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego nie przechodzi na spadkobierców. Ustawodawca jednak uregulował sprawę tak, aby zabezpieczyć członków rodzony lokatora przed utratą mieszkania.

1. Jeżeli prawo do lokalu przysługiwało wspólnie małżonkom – nie wygasa, lecz przechodzi na małżonka żyjącego; jeśli nie był członkiem spółdzielni, przysługuje mu roszczenie o przyjęcie w poczet członków spółdzielni.

2. W pozostałych przypadkach (bądź w przypadku niedopełnienia obowiązków przy wnoszeniu o przyznanie członkostwa) roszczenie o przyjęcie w poczet spółdzielni oraz o ustanowienie lokatorskiego prawa do lokalu, przysługuje dzieciom i innym osobom bliskim.

Zgodnie więc z art. 14 tej ustawy, z chwilą śmierci jednego z małżonków spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, które przysługiwało im obojgu, przypada drugiemu z nich. Małżonek ten, jeżeli nie jest członkiem spółdzielni, powinien w terminie jednego roku od dnia śmierci współmałżonka złożyć deklarację członkowską. Małżonkowi zmarłego członka spółdzielni przysługuje roszczenie o przyjęcie w poczet członków spółdzielni. Tu jednak mamy sytuację, gdy oboje małżonkowie nie żyją.

Sygnalizuje Pani, że być może Pani siostra zamieszka w omawianym mieszkaniu. Jednakże fakt zameldowania siostry nie ma tu żadnego znaczenia. Obie Panie (Pani i siostra), jako córki zmarłego lokatora, macie ewentualne roszczenie o przyjęcie do spółdzielni i zawarcie umowy o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego. Aby z tego roszczenia można było skorzystać, należy złożyć w terminie jednego roku od śmierci ojca deklarację członkostwa wraz z pisemnym zapewnieniem o gotowości zawarcia umowy o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego. A zatem aby Pani siostra mogła pozostać w mieszkaniu, musi w przepisanym terminie wykonać wspomniane czynności.

Dziedziczenie wkładu mieszkaniowego

Powyższe nie narusza uprawnień Pań jako spadkobierców do dziedziczenia wkładu. Zatem po śmierci matki, zapewne Pani i Pani siostra dziedziczyłyście po 1/6 wkładu. Natomiast po śmierci ojca obie Panie macie roszczenie o 1/2 wkładu do spółdzielczego mieszkania lokatorskiego.

Proszę jednak pamiętać, że Panie jako spadkobiercy (zarówno testamentowi jak i ustawowi), aby uzyskać prawo do wkładu po śmierci członka spółdzielni, muszą złożyć wniosek o nabycie spadku na podstawie testamentu lub ustawy. Po uprawomocnieniu się postanowienia sądu należy w urzędzie skarbowym uregulować kwestie dotyczące podatku.

Dopiero z tymi dokumentami, tzn. postanowieniem sądu oraz zaświadczeniem z urzędu skarbowego, można domagać się wypłaty wkładu mieszkaniowego:

• od spółdzielni – jeśli nikt nie ubiega się o przyznanie prawa do mieszkania,
• od osoby uprawnionej do uzyskania prawo do mieszkania spółdzielczego lokatorskiego po śmierci członka spółdzielni.

Dziedziczenie wkładu mieszkaniowego przez dwójkę rodzeństwa

Dopóki jednak nie dojdzie do opróżnienia lokalu mieszkalnego, to roszczenie o wypłatę wkładu w stosunku do spółdzielni nie jest wymagalne (zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy). Jednakże przysługuje Pani roszczenie o zapłatę kwoty odpowiadającej połowie wkładu mieszkaniowego w stosunku do siostry, o ile będzie ona prawnie ten lokal zajmować (zostanie członkiem spółdzielni i podpisze umowę. W tej drugiej sytuacji (siostra zostaje) powinna Pani wystąpić do spółdzielni z wnioskiem o wydanie zaświadczenia, jakiej wartości był wkład mieszkaniowy związany ze spółdzielczym lokatorskim prawem do lokalu w chwili śmierci ojca (z ewentualną waloryzacją tego wkładu na dzień jego śmierci). Następnie może Pani wystąpić do siostry z roszczeniem o zapłatę kwoty odpowiadającej 1/2 wartości wkładu mieszkaniowego, który  odziedziczyła Pani po rodzicach. Można to zrobić także umownie w drodze działu części spadku, w wyniku którego wkład przypadnie Pani siostrze w całości, a Pani otrzyma od niej stosowaną kwotę tytułem rozliczenia. Jeżeli siostra nie wypłaci Pani tej kwoty we wskazanym przez Panią terminie, wówczas pozostanie Pani droga postępowania sądowego.