.
Udzieliliśmy ponad 127,5 tys. porad prawnych i mamy 14 468 opinii Klientów
Zadaj pytanie » Zadaj pytanie »

Wyłączenie małżonki od dziedziczenia

Proszę o poradę dotyczącą wyłączenia małżonki od dziedziczenia. Mój kuzyn ożenił się w 2002 r. Cztery lata później odeszła od niego żona. Kuzyn sporządził testament, w którym zapisał mi swój majątek, zaś żonę wydziedziczył za niedopełnianie obowiązków rodzinnych i małżeńskich. Ten testament napisał w 2009 r. Mniej więcej rok temu napisał drugi testament. W tym drugim testamencie również powołał mnie do dziedziczenia, jednak dopisał, że jeśli ja umrę wcześniej niż on, to spadek ma przejąć moja córka. Tym razem nie napisał nic o wydziedziczeniu żony. W drugim testamencie nie ma żadnej wzmianki, że pierwszy testament jest nieważny. Dodam, że kuzyn i jego żona nie mieli dzieci. Kuzyn zmarł w 2012 r. i teraz jego małżonka twierdzi, że została wyrzucona z domu. Czy żona kuzyna ma prawo do zachowku? Czy doszło do skutecznego wyłączenia od dziedziczenia małżonki kuzyna?

 


Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie. Pomagamy w podobnych sprawach.

Wyłączenie małżonki od dziedziczenia

Wydziedziczenie małżonka

Kwestię wydziedziczenia małżonka i zachowku dla niego regulują przepisy art. 940 i art. 1008 Kodeksu cywilnego (K.c.).

 

Sama idea wydziedziczenia polega na tym, iż osobie wydziedziczonej nie przysługuje prawo do zachowku, które przysługiwałoby jej na podstawie dziedziczenia ustawowego.

 

Nie ulega wątpliwości, że do zachowku z tytułu dziedziczenia ustawowego powołana jest żona spadkodawcy.

 

Zasadą w prawie spadkowym, wyrażoną w art. 931 K.c., jest powołanie z ustawy do spadku małżonka spadkodawcy na podstawie istnienia jedynie formalnego węzła małżeńskiego. Formalizm ten nie uwzględnia rzeczywistych stosunków pomiędzy małżonkami, które w konkretnych sytuacjach – z moralnego punktu widzenia – mogą się sprzeciwiać powołaniu do spadku jedynie z nazwy małżonka spadkodawcy. Z kolei u podstaw unormowania art. 940 K.c., rozstrzygającego o wyłączeniu małżonka od dziedziczenia, jest zawarte założenie, że tylko z powodu zgonu spadkodawcy nie doszło do rozwodu lub separacji z winy jego małżonka.

 

A więc małżonek byłby wyłączony od dziedziczenia, w sytuacji gdy spadkodawca wystąpił o rozwód lub separację z winy małżonka, a żądanie jego byłoby uzasadnione.

Czy w przypadku gdy spadkodawca nie wystąpił o rozwód lub separację jego małżonkowi należy się zachowek?

Otóż zgodnie z treścią art. 1008 K.c. spadkodawca może w testamencie pozbawić małżonka zachowku (wydziedziczenie), jeżeli uprawniony do zachowku:

 

  1. wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;
  2. dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;
  3. uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.

 

Aby zatem wydziedziczenie było ważne, z treści testamentu musi wynikać przyczyna wydziedziczenia.

 

Nie każde bowiem zachowanie małżonka uprawnia do pozbawienia go prawa do zachowku. Czy przyczyny pozbawienia go prawa do zachowku są usprawiedliwione, należy rozpatrywać z punktu widzenia obowiązków małżeńskich, jakie na małżonka nakłada Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Zgodnie z jego treścią małżonkowie są obowiązani do wzajemnego pożycia, które wyraża się we wzajemnej pomocy i wierności oraz do współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli.

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Jakie mogą być przyczyny wydziedziczenia małżonka?

Jeżeli zatem małżonka spadkodawcy nie wypełnia obowiązków wspólnego pożycia, także poprzez obowiązek szacunku, wyrozumiałości, jak również gotowości do ustępstw i kompromisów czy też współdziałania dla dobra rodziny, niewątpliwie może to stanowić przyczynę dokonania wydziedziczenia.

 

Zatem wydziedziczenie może nastąpić tylko z przyczyn podanych wyczerpująco w art. 1008 K.c., które zostaną określone w testamencie.

 

Z opisu sytuacji wynika, że wymóg ten został spełniony. Co ważne, z okoliczności sprawy nie wynika, aby spadkodawca wybaczył małżonce, co uprawniałoby ją do ubiegania się o swoje prawa.

 

Gdyby wydziedziczenie nie było uzasadnione żadną z powyższych sytuacji – co w opisanej sprawie nie zachodzi – byłoby ono bezskuteczne. Skutkiem bezpodstawnego wydziedziczenia jest wyłączenie wydziedziczonego małżonka od dziedziczenia ustawowego. Jest tak dlatego, że skoro intencją spadkodawcy było wydziedziczenie, a więc pozbawienie uprawnionego minimum jego gwarancji spadkowych, to tym bardziej wydziedziczenie powoduje wyłączenie od dziedziczenia ustawowego. Omawiane bezpodstawne wydziedziczenie nie pozbawia jednak uprawnionego małżonka prawa do zachowku.

 

Niemniej jednak na skutek zachowania wymogów ustawowych określonych w art. 1008 K.c., w mojej opinii małżonka spadkodawcy nie ma możliwości ubiegania się o zachowek i polemizowania z powodami jej wydziedziczenia podanymi przez nieżyjącego już spadkodawcę.

 

Co do testamentów, których jest dwa – jak stanowi art. 947 K.c., jeżeli spadkodawca sporządził nowy testament, nie zaznaczając w nim, że poprzedni odwołuje, ulegają odwołaniu tylko te postanowienia poprzedniego testamentu, których nie można pogodzić z treścią nowego testamentu.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę, wypełniając  formularz poniżej  ▼▼▼. Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny

O autorze: Radca prawny Wioletta Dyl

Radca prawny, absolwentka prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Wrocławskiego. Udziela porad prawnych z zakresu prawa autorskiego, nowych technologii, ochrony danych osobowych, a także prawa konkurencji, podatkowego i pracy. Zajmuje się również sporządzaniem regulaminów oraz umów, szczególnie z zakresu e-biznesu i prawa informatycznego, które jest jej pasją. Posiada kilkudziesięcioletnie doświadczenie prawne, obecnie prowadzi własną kancelarię prawną.


.
Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem.

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Szukamy ambitnego prawnika »

spadek.info

prawo-budowlane.info

odpowiedziprawne.pl

Paragraf jako alternatywne logo serwisu