Wpływ nowej ustawy o prawach konsumenta na treść regulaminu serwisu internetowego

Prawo konsumenckie – kiedy je stosujemy?

Pierwsze spojrzenie na tekst ustawy o prawach konsumenta pozwala dostrzec, że ustawodawca znacznie rozszerzył zakres obowiązków sprzedawcy czy usługodawcy, który zawiera umowę z konsumentem. Warto zauważyć, że ustawa ma zastosowanie wyłącznie do umów zawieranych z jednej strony przez przedsiębiorcę, a z drugiej przez konsumenta, z tym że przez konsumenta rozumie się taką osobę, która nabywa dany towar lub usługę w celach prywatnych. W przeciwnym wypadku, tj. gdyby osoba taka zawierała umowę w związku ze swoją działalnością gospodarczą, to byłaby uznana za przedsiębiorcę, a do umowy znalazłyby zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego, a nie ustawy o prawach konsumenta.

Po drugie, musimy odnotować, że przepisy ustawy wchodzą w grę zarówno w przypadku zawarcia umowy sprzedaży, jak i innych umów, np. o świadczenie usług, zlecenia czy o dzieło. Jednakże nie wszystkie takie umowy podlegają rygorowi ustawy. Te z nich, wobec których stosujemy przepisy ogólne, zostały przez ustawodawcę wprost wymienione przede wszystkim w art. 3 i 4 ustawy.

Po trzecie wreszcie, ustawodawca wprowadził do ustawy pewne szczególne zasady dla danego typu umowy, tj.: umowy zawartej na odległość, umowy na odległość dotyczącej usług finansowych i umowy zawieranej poza lokalem przedsiębiorstwa.

Ponieważ w niniejszym artykule skupimy się na umowach zawieranych poprzez serwis internetowy, to interesować będzie nas przede wszystkim kategoria umowy zawartej na odległość, do której zalicza się również umowy tzw. internetowe. Przez umowy takie będziemy rozumieli nie tylko te, które są zawierane za pomocą formularzy dostępnych na indywidualnej stronie internetowej, ale także umowy zawierane np. w serwisie Allegro, w tym również za pomocą opcji „Kup teraz”. Ponadto, za umowy zawierane na odległość uznaje się również umowy „podpisywane” telefonicznie w rozmowie z telemarketerem, umowy SMS-owe i inne, o podobnym charakterze.

Nowa ustawa – więcej obowiązków po stronie przedsiębiorców

Przede wszystkim polski ustawodawca nałożył na wszystkich przedsiębiorców prowadzących choćby część swojej działalności przez Internet znacznie bardziej rozbudowane obowiązki w zakresie informowania klienta o warunkach umowy, którą zawiera z profesjonalistą. Z dniem wejścia w życie nowej ustawy konieczne będzie udzielenie klientowi jasnych i zrozumiałych informacji, m.in. dotyczących:

• głównych cech świadczenia z uwzględnieniem przedmiotu świadczenia oraz sposobu porozumiewania się z konsumentem;
• sposobu i terminu zapłaty;
• sposobu i terminu spełnienia świadczenia przez przedsiębiorcę;
• stosowanej przez przedsiębiorcę procedury rozpatrywania reklamacji;
• sposobu i terminu wykonania prawa odstąpienia od umowy na podstawie art. 27 ustawy, a także wzoru formularza odstąpienia od umowy, zawartym w załączniku nr 2 do ustawy;
• istnienia i treści ewentualnej gwarancji i usług posprzedażowych oraz sposobu ich realizacji;
• możliwości skorzystania z pozasądowych sposobów rozpatrywania reklamacji i dochodzenia roszczeń oraz zasadach dostępu do tych procedur.

Umowy zawierane poprzez serwis internetowy

Podkreślić należy, że są to tylko niektóre z wymogów informacyjnych – pełna ich lista została zawarta w art. 12 ust. 1 ustawy. Odnosząc te wytyczne chociażby do ustawy o ochronie niektórych praw konsumenta, dostrzeżemy natychmiast, że obowiązek informacyjny uległ znacznemu rozszerzeniu. Jednocześnie wskazujemy, że tak jak dotychczas, dopuszczalne będzie uregulowanie wyżej wspomnianych kwestii w regulaminie serwisu czy sklepu internetowego (np. dotyczących procedury reklamacyjnej), o ile tylko przy zawarciu umowy z klientem przedsiębiorca udostępni aktualną wersję regulaminu (np. w formie linka do strony czy w wersji papierowej). Takie rozwiązanie dopuszcza bowiem art. 14 ust. 2 ustawy.

Kolejna kwestia wiąże się z obowiązkiem uzyskania od konsumenta wyraźnego potwierdzenia, najpóźniej w chwili składania zamówienia, że zamówienie danego towaru lub usługi wiąże się z obowiązkiem zapłaty. Obowiązek ten istnieje również w razie potwierdzenia zamówienia przyciskiem czy kliknięciem w link. A zatem samo ewentualne postanowienie regulaminu nakładające na klienta obowiązek zapłaty będzie niewystarczające.

W wielu przypadkach regulaminy będą musiały być zaktualizowane pod kątem wskazania na samym początku procedury składania zamówienia, jakie są dopuszczalne w sklepie metody płatności. Jednakże należy wyraźnie zaznaczyć, że obowiązek ten powstaje jedynie w wypadku serwisów internetowych, poprzez które prowadzi się elektroniczny handel (wynika to z art. 18). Dalszy krok, który będzie musiał być uwzględniony w regulaminie, wiąże się z wymogiem dostarczenia klientowi potwierdzenia zawarcia umowy na tzw. trwałym nośniku.

Odstąpienie od umowy zawartej przez internet

Wreszcie, nowa ustawa w istotny sposób rozszerza uprawnienia konsumenta związane z prawem do odstąpienia od umowy, z którego klient będzie mógł skorzystać w terminie 14 dni (a nie, jak dotychczas, 10 dni), bez podania przyczyny. Nowy regulamin będzie musiał zarówno uwzględnić tę zmianę, jak i rozstrzygnąć, czy dopuszczalne jest złożenie przez konsumenta oświadczenia o odstąpieniu drogą elektroniczną, o której mowa w art. 30 ust. 3 ustawy o prawach konsumenta.  Ustawa jak i załącznik do niej bardzo precyzyjnie określają, w jaki sposób klient ma być poinformowany o prawie do odstąpienia od umowy. Sankcja za niedopełnienie tych obowiązków jest bardzo surowa – prawo odstąpienia konsument może wówczas wykonać nawet w ciągu jednego roku.

Konsekwencje niedopełnienia wymogów ustawowych

Skutki niedochowania przez przedsiębiorcę obowiązków nałożonych na niego przez ustawodawcę są różne, w zależności od tego, na czym dokładnie polegało naruszenie. Najbardziej dotkliwe są konsekwencje prawne zaniedbania wymogu poinformowania klienta, zgodnie z wytycznymi wymienionymi w art. 12 ustawy. Pamiętać musimy również o tym, że jeżeli informacje te zostaną zawarte w regulaminie serwisu, to stosownie do art. 22 ustawy, regulamin stanowić będzie w takim wypadku integralną część zawieranej umowy.

Dla przykładu, niepoinformowanie klienta o tym, że złożenie przez stronę internetową zamówienia na określony towar lub usługę wiąże się z obowiązkiem zapłaty, również w przypadku zamówień potwierdzanych kliknięciem w przycisk lub link, skutkować będzie tym, że w świetle prawa w ogóle nie doszło do zawarcia prawnie skutecznej umowy.

Ponadto, jeżeli regulamin nie będzie określał, kto ponosi opłaty związane z np. ubezpieczeniem czy transportem zamówionego towaru, lub koszty związane ze zwrotem rzeczy, to w takim wypadku wydatki te będzie musiał ponieść przedsiębiorca.

Poinformowanie klienta o warunkach umowy zawieranej przez internet

Wreszcie niezmiernie istotna kwestia dotyczy poprawnego poinformowania klienta o dokładnych warunkach, na podstawie których można skorzystać z ustawowego prawa do odstąpienia od umowy. Brak informacji w tym zakresie skutkować będzie tym, że 14-dniowy okres ulega automatycznie przedłużeniu do 12 miesięcy, o czym przesądza brzmienie art. 29 ust. 1 ustawy. Łącznie z powyższym warto również uregulować zasady zwrotu towaru w razie odstąpienia oraz sposób przekazania kwoty przez przedsiębiorcę.

Podsumowując, nowa ustawa znacząco wpłynie na sposób działania serwisów internetowych, przez które przedsiębiorcy prowadzą działalność handlową lub usługową. Po pierwsze, z dniem 25 grudnia 2014 r. powstanie konieczność dostosowania treści regulaminów tych serwisów pod kątem wymogu informacyjnego, o którym mowa w art. 12 ustawy. Wiele z pouczeń zawartych w tym przepisie nie było dotychczas przewidzianych w przepisach ustawy o sprzedaży konsumenckiej, ani przepisach ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów, stanowią więc one istotne novum. Po drugie, regulaminy będą musiały uwzględniać odtąd nowe wytyczne dotyczące procedury składania zamówienia za pośrednictwem serwisu. Po trzecie, konieczne będzie zaktualizowanie postanowień regulaminu w świetle nowych przepisów dotyczących prawa do odstąpienia od umowy. Po czwarte, warto również dodać odpowiednie postanowienia w zakresie tego, kto ponosi wydatki związane z przesyłką, ubezpieczeniem, zwrotem i ewentualnymi innymi wydatkami dodatkowymi.

Jak widać, ustawa wprowadza wiele istotnych zmian, których nie należy lekceważyć. Konsekwencje zaniedbań mogą być bowiem bardzo dotkliwe dla prowadzących e-biznes. Dlatego w celu uniknięcia problemów w przyszłości zalecane jest przeanalizowanie treści regulaminów i ich dostosowanie do nowych przepisów. W razie wątpliwości warto jest sięgnąć po pomoc prawnika specjalizującego się w prawie Internetu, który z pewnością pomoże skorygować i uzupełnić regulamin tak, aby spełniał on wszystkie wymogi prawne.

---------------------------------

¹ Ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (Dz.U.2014.827)

² Ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U.2002.141.1176)

³ Ustawa z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (tekst jednolity: Dz. U. 2012 r. poz. 1225)

Poprzedni materiał

Następny materiał