Uchybienie godności zawodu nauczyciela

Odpowiedzialność nauczycieli za używanie wulgaryzmów wobec uczniów

Prawo polskie nie reguluje kwestii odpowiedzialności nauczycieli za używanie wulgaryzmów wobec uczniów. Jednakże za zachowanie godzące w godność zawodu nauczyciel może ponieść odpowiedzialność dyscyplinarną.

Odpowiedzialności dyscyplinarnej za uchybienia godności zawodu nauczyciela lub obowiązkom wynikającym z Karty Nauczyciela podlegają wszyscy nauczyciele bez względu na sposób zatrudnienia czy poziom stopnia awansu zawodowego.

Uchybienie godności zawodu nauczyciela

Przez uchybienie godności zawodu nauczyciela należy rozumieć wszelkie zachowania nauczyciela, które nie mogą być akceptowane z uwagi na dobro wychowywanej młodzieży i prawidłowe funkcjonowanie systemu szkolnego, podważają zaufanie nie tylko do obwinionego nauczyciela, ale również innych nauczycieli, zaprzeczając wartościom dotyczącym wzajemnego szacunku, kultury i poszanowania godności, które nauczyciel powinien przekazywać uczniom. Podstawą do zakwalifikowania przewinienia jako uchybienia godności zawodu nauczyciela – niezależnie od miejsca jego popełnienia – będzie zatem stanowić jego treść, np.: wszelkie przejawy przemocy fizycznej i stosowanie nacisku psychicznego wobec ucznia; naruszenie godności ucznia; niestosowne zachowanie się, które w sposób ewidentny narusza ogólne normy etyczne i normy zachowania przyjęte w środowisku szkolnym (oświatowym).

Postępowanie dyscyplinarne wobec nauczyciela

Postępowanie dyscyplinarne rozpoczyna się w chwili, gdy wojewoda, po otrzymaniu wiadomości o fakcie wskazującym na uchybienie godności zawodu lub obowiązkom nauczyciela poleca rzecznikowi dyscyplinarnemu przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego. Tak więc jeśli uważa Pan, że nauczyciel uchybił godności zawodu nauczyciela, powinien Pan wnieść oficjalną skargę bądź do dyrektora szkoły, bądź do organu prowadzącego.

Jednocześnie pragnę zauważyć, że nauczyciel korzysta z ochrony, jaka przysługuje funkcjonariuszom publicznym, więc Pana zachowanie (wysłanie wulgaryzmów w SMS-ie) także może stać się podstawą postępowania – niestety w tym przypadku sądowego.

Zgodnie z art. 63 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (j.t. Dz. U. z 2014 r., poz. 191) – nauczyciel podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych korzysta z ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych.

W praktyce oznacza to, że organ prowadzący występuje w obronie nauczycieli z urzędu. Przestępstwa przeciwko nauczycielom (i dyrektorom) są ścigane z urzędu, a nie z oskarżenia prywatnego. Poszkodowany nauczyciel nie musi sam sporządzać aktu oskarżenia, nie ponosi też kosztów sądowych, a przed sądem występuje za niego prokurator.

Wysłanie wulgaryzmów do nauczyciela przez rodzica ucznia

Wśród czynów zabronionych w stosunku do funkcjonariuszy publicznych wymienić można:

• naruszenie nietykalności cielesnej,
• znieważenie,
• zniesławienie,
• czynną napaść.

Przedmiotem ochrony jest godność i powaga funkcjonariusza lub osoby mu przybranej, a pośrednio powaga organu, który reprezentuje lub godność i powaga konstytucyjnego organu Rzeczypospolitej Polskiej.

Czynność sprawcza polega na znieważaniu oraz na znieważaniu lub poniżaniu. Za znieważenie należy uznać wyrażenie przez daną osobę pogardy dla innej osoby (w tym przypadku dla funkcjonariusza publicznego). Poniżanie należy rozumieć jako upokarzanie, hańbienie, lżenie, wyraz pogardy.

Przedmiotem ochrony jest tu cześć. Potocznie cześć określa się jako szacunek, poważanie, uznanie.

Znieważenie funkcjonariusza publicznego

Znieważyć można nie tylko słownie, ale także pismem, wizerunkiem, działaniem lub zaniechaniem, czy też obelżywym gestem. O tym, czy dane zachowanie można uznać za znieważenie, każdorazowo decyduje sąd, po uwzględnieniu zwyczajów społecznych czy środowiskowych.

Za znieważenie funkcjonariusza publicznego Kodeks karny przewiduje karę grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do jednego roku.

Podsumowując – jeśli uważa Pan, że nauczyciel uchybił godności zawodu, powinien Pan wnieść oficjalną skargę do dyrektora lub organu prowadzącego. Przy czym w opisanej przez Pana sprawie z dużą dozą prawdopodobieństwa nauczyciel zostanie oczyszczony z zarzutów uchybienia godności, jeśli wykaże, że tylko cytował Pana wypowiedź z przesłanego przez Pana SMS-a.