Rozpowszechnianie pornografii

Co grozi za przeglądanie pornografii w internecie?

Podstawę prawną niniejszej opinii stanowią przepisy Kodeksu karnego (K.k.).

Poniższa odpowiedź została oparta na Pani pytaniu i jego ocenie prawnej. Z treści Pani pytania wynika, iż w dniu wczorajszym wykupiła Pani dostęp do treści pornograficznych poprzez SMS. Zapoznała się Pani z kilkoma filmami. Jak sama Pani twierdzi, powyższe miało na celu sprawdzenie, jak łatwy dostęp do tego rodzaju treści może mieć Pani nastoletni syn. Po przeglądnięciu stron pornograficznych, przed zamknięciem komputera, pojawiła się informacja, iż jest Pani oskarżona o rozpowszechnianie pornografii w Internecie.

Istotny w niniejszej sprawie jest art. 202 K.k., którego przytoczę w całości, bowiem tylko jego pełny obraz pozwoli przedstawić Pani w należyty sposób ocenę Pani zachowania.

„Art. 202. § 1. Kto publicznie prezentuje treści pornograficzne w taki sposób, że może to narzucić ich odbiór osobie, która tego sobie nie życzy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

§ 2. Kto małoletniemu poniżej lat 15 prezentuje treści pornograficzne lub udostępnia mu przedmioty mające taki charakter albo rozpowszechnia treści pornograficzne w sposób umożliwiający takiemu małoletniemu zapoznanie się z nimi, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

§ 3. Kto w celu rozpowszechniania produkuje, utrwala lub sprowadza, przechowuje lub posiada albo rozpowszechnia lub publicznie prezentuje treści pornograficzne z udziałem małoletniego albo treści pornograficzne związane z prezentowaniem przemocy lub posługiwaniem się zwierzęciem, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

§ 4. Kto utrwala treści pornograficzne z udziałem małoletniego poniżej lat 15, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

§ 4a. Kto sprowadza, przechowuje lub posiada treści pornograficzne z udziałem małoletniego poniżej lat 15, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

§ 4b. Kto produkuje, rozpowszechnia, prezentuje, przechowuje lub posiada treści pornograficzne przedstawiające wytworzony albo przetworzony wizerunek małoletniego uczestniczącego w czynności seksualnej podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

§ 5. Sąd może orzec przepadek narzędzi lub innych przedmiotów, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstw określonych w § 1-4b, chociażby nie stanowiły własności sprawcy”.

W powyższym brzmieniu przepis obowiązuje od dnia 18 grudnia 2008 r.

Wyłączona jest odpowiedzialność z § 1, bowiem przepis ten obejmuje jedynie osobę, która publicznie prezentuje treści pornograficzne w taki sposób, że może to narzucić ich odbiór osobie, która sobie tego nie życzy.

Rozpowszechnianie treści pornograficznych

Bezsporne jest, iż z treścią filmów pornograficznych zapoznawała się Pani sama. Powyższe skutkuje niemożnością pociągnięcia Pani do odpowiedzialności karnej z art. 202 § 2, który sankcjonuje zachowanie polegające na prezentowaniu treści pornograficznych lub udostępnianiu przedmiotów mających taki charakter małoletniemu poniżej lat 15 albo na rozpowszechnianiu treści pornograficznych w sposób umożliwiający takiemu małoletniemu zapoznanie się z nimi.

W treści pytania wskazuje Pani ponadto, iż dostęp do filmów pornograficznych nie miał na celu ich utrwalenia, a następnie rozpowszechniania lub przechowywania, lub posiadania. Filmy pornograficzne nie odnosiły się do osób poniżej 15 roku życia. Mając na uwadze powyższe, nie ponosi Pani także odpowiedzialności z art. 202 § 4 i 4a.

Odnosząc się do treści § 3, należy wskazać, iż zarówno produkowanie, utrwalanie, jak i sprowadzanie, przechowywanie lub posiadanie określonych w art. 202 § 3 treści pornograficznych podlega karze, jeżeli jest realizowane w celu rozpowszechniania. Wśród czynności wykonawczych określonych w tym przepisie wymienione jest ponadto rozpowszechnianie oraz prezentowanie. Sąd Najwyższy w wyroku z 16 lutego 1987 r. (WR 28/87, OSNKW 1987, nr 9-10, poz. 85) stwierdził: „Przez rozpowszechnianie pisma, druku, fotografii lub innego przedmiotu, mające charakter pornograficzny (…), należy rozumieć takie zachowanie się sprawcy, które polega na czynieniu ich powszechnie dostępnymi przez kolportaż, użyczenie, powielanie, kopiowanie i innego rodzaju udostępnienie ich treści szerszemu i bliżej nieokreślonemu kręgowi osób. Nie stanowi natomiast rozpowszechniania wymienionych przedmiotów działanie sprawcy polegające na ich okazywaniu lub wyświetlaniu filmu za pomocą aparatury wideo, jeżeli tego rodzaju okazywanie lub udostępnienie tych przedmiotów odbywa się w niewielkim i ściśle określonym kręgu osób”¹.

Przechowywanie lub posiadanie treści pornograficznej

W chwili obecnej zasadne byłoby jednak sprawdzenie, czy poprzez obejrzenie filmu pornograficznego nie doszło do jego zapisania na twardym dysku. Należy bowiem wyraźnie podkreślić, iż przechowywanie lub posiadanie treści pornograficznej przedstawiającej wytworzony albo przetworzony wizerunek małoletniego uczestniczącego w czynności seksualnej podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Sankcją karną objęte jest więc realizowanie opisanych zachowań także tylko na własny użytek.

Przestępstwa opisane w art. 202 K.k. mogą zostać popełnione tylko umyślnie. Czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli sprawca ma zamiar jego popełnienia, to jest chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi. Wchodzi w tym przypadku pod rozwagę zarówno zamiar ewentualny (np. przewidując możliwość popełnienia przestępstwa, zgodziła się Pani na to) oraz zamiar bezpośredni (np. miała Pani zamiar popełnić przestępstwo).

Mając na uwadze powyższe, z całą stanowczością należy stwierdzić, iż samo oglądanie filmów z treścią pornograficzną nie jest przestępstwem. Z ostrożności dokonałbym jednak przeglądu dysku twardego celem sprawdzenia, czy na dysku nie zapisały się filmy, które Pani oglądała, bowiem jak wskazuje § 4b, przechowywanie lub posiadanie treści pornograficznych przedstawiających wytworzony albo przetworzony wizerunek małoletniego uczestniczącego w czynności seksualnej stanowi przestępstwo. Stosownie do treści art. 10 Kodeksu cywilnego małoletnim jest osoba, która nie ukończyła 18 roku życia. Powyższe nakazuje zwrócić uwagę na tytuł filmu: „Jak się bawią 18-tki na domówkach”. Tytuł filmu wskazuje, iż osoby biorące udział w nagraniu nie są osobami małoletnimi, a to z kolei powoduje, iż przeglądanie, a nawet przechowywanie lub posiadanie takich treści nie jest karane, za wyjątkiem sytuacji, kiedy treści pornograficzne związane są z prezentowaniem przemocy lub posługiwaniem się zwierzęciem.

¹Szwarczyk Maciej, Michalska-Warias Aneta, Piórkowska-Flieger Joanna, Bojarski Tadeusz (red.), Kodeks karny. Komentarz, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, wydanie II, Warszawa 2007, s. 784.