Działalność literacka
Z opisu oraz moich domysłów wynika, iż:
- pracuje Pani na etacie (umowa o pracę),
- nie prowadzi działalności gospodarczej,
- napisała Pani poza pracą książkę stanowiącą utwór w rozumieniu prawa autorskiego,
- wydała Pani tę książkę samodzielnie (poniosła koszty z tym związane),
- książka nie wyszła z wydawnictwa, ale od Pani jako osoby fizycznej,
- Pani posiada do niej pełnię praw autorskich; jest ona rzeczową postacią utworu, który Pani sama stworzyła,
- chce Pani tę książkę sprzedawać i mieć z tego tytułu przychody (być może samodzielnie, być może na zasadach komisowych w księgarniach i sklepach, hurtowniach, przez internet),
- w roku 2013 nie uzyskała Pani z tytułu jej sprzedaży żadnego przychodu,
- przychody będą dopiero w roku 2014 i następnych latach.
Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 2 powołanej wyżej ustawy źródłem przychodu jest działalność wykonywana osobiście, do której zgodnie z art. 13 pkt 2 tej ustawy zalicza się między innymi osobiście wykonywaną działalność literacką.
Przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne. W świetle powołanych wyżej przepisów w Pani przypadku przychodem były kwoty otrzymane za sprzedane egzemplarze książki. W razie braku sprzedaży w roku 2013 – nie ma Pani z tego tytułu przychodu.
Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›
Kiedy określoną działalność należy uznać za działalność gospodarczą?
W przedmiotowej sprawie należy mieć na uwadze przepis art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym ilekroć w ustawie jest mowa o działalności gospodarczej albo pozarolniczej działalności gospodarczej – oznacza to działalność zarobkową:
- wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,
- polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
- polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych
– prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.
Aby zatem określoną działalność uznać za działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, musi ona mieć charakter zarobkowy. Działalność ma charakter zarobkowy wówczas, gdy jej przeznaczeniem jest zapewnienie określonego dochodu. Zarobkowego charakteru nie mają działania, których wyłącznym celem jest zaspokojenie własnych potrzeb osoby podejmującej określone czynności. Definicja działalności gospodarczej wymaga również, aby działalność taka wykonywana była w sposób zorganizowany i ciągły. Ciągłość w wykonywaniu działalności gospodarczej oznacza względnie stały zamiar jej wykonywania, powtarzania określonego zespołu konkretnych działań o charakterze incydentalnym i sporadycznym. Wobec powyższego, w celu zakwalifikowania działań podjętych przez wnioskodawcę do działalności gospodarczej należało ocenić zamiar, okoliczności i cel: działań związanych z wydaniem, a następnie sprzedażą książki.
Zorganizowany charakter sprzedaży, powtarzalność czynności oraz chęć osiągnięcia zysku (zarobkowy charakter), to elementy istotne dla zakwalifikowania czynności związanych ze sprzedażą książki, jako pozarolniczej działalności gospodarczej.
Przychód uzyskany z tytułu sprzedaży własnej książki
Mając na uwadze przedstawiony oraz domniemany stan faktyczny oraz treść wskazanego przepisu można uznać, iż sprzedaż własnej książki nie nosi znamion działalności prowadzonej w celach zarobkowych, w sposób zorganizowany i ciągły – nie zostały spełnione kryteria art. 5a pkt 6 ustawy, dlatego też przychodów z tego tytułu nie należy zaliczać do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.
Przychód uzyskany z tytułu sprzedaży własnej książki należy zakwalifikować do źródła przychodów, o którym mowa w art. 18 ustawy, tj. do przychodów z praw majątkowych.
Stosownie bowiem do art. 18 ww. ustawy za przychód z praw majątkowych uważa się w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw.
Jeżeli nie uzyskała Pani w roku 2013 żadnego przychodu z tego tytułu – nie wykazuje Pani takiego przychodu w zeznaniu rocznym – bo go nie ma. A skoro nie ma przychodu, nie ma możliwości odliczenia od niego kosztów – albowiem przy prawach autorskich koszty są zryczałtowane i wynoszą zasadniczo 50% uzyskanego przychodu. Chodzi o przychód uzyskany (otrzymane pieniądze) a nie przychód możliwy do uzyskania. Dalej opisuję co zrobić z tymi kosztami.
Koszty uzyskania przychodów
Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.
W myśl art. 22 ust. 9 pkt 3 ww. ustawy: „9. Koszty uzyskania niektórych przychodów określa się: 3) z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami – w wysokości 50% uzyskanego przychodu, z zastrzeżeniem ust. 9a, z tym że koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b, których podstawę wymiaru stanowi ten przychód;”.
Natomiast wg art. 22 ust. 9a. „W roku podatkowym łączne koszty uzyskania przychodów, o których mowa w ust. 9 pkt 1-3, nie mogą przekroczyć 1/2 kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1.”
Górna granica pierwszego przedziału skali podatkowej to kwota 85 528 zł, a zatem granica łącznych kosztów uzyskania przychodu z praw autorskich oraz ich sprzedaży wynosi w skali roku 42 764 zł.
Zastosowanie 50% kosztów uzyskania przychodu
O zastosowaniu 50% kosztów uzyskania przychodu decyduje fakt osiągnięcia przez Panią jako podatnika przychodu z tytułu wykonania czynności (utworu) będącego przedmiotem prawa autorskiego.
Jeżeli udowodni Pani, że koszty uzyskania przychodów były wyższe niż wynikające z zastosowania normy procentowej określonej w ust. 9 pkt 1-4 i pkt 6, koszty uzyskania przyjmuje się w wysokości kosztów faktycznie poniesionych. Przepisy ust. 5 i ust. 5a pkt 2 stosuje się odpowiednio.
Zasadę tę stosuje się również, jeżeli udowodni, że w roku podatkowym łączne koszty uzyskania przychodów, o których mowa w ust. 9 pkt 1-3, były wyższe niż kwota określona w ust. 9a.
W konsekwencji może zastosować do przychodów z roku 2014 koszty faktycznie poniesione, jeżeli będą wyższe od kwoty 42 764 zł. Do kosztów tych zalicza się również koszty poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy, w którym został uzyskany odpowiadający im przychód oraz koszty poniesione w roku złożenia zeznania, nie później jednak niż do upływu terminu określonego do złożenia tego zeznania (art. 22 ust. 5 i ust. 5a pkt 2 ustawy).
„Art. 22. 5. U podatników prowadzących księgi rachunkowe koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym, są potrącalne w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody” (…).
Warunkiem odliczenia kosztów faktycznie poniesionych jest posiadanie dokumentów wskazujących wysokość poniesionych wydatków; dokumentami tymi są przykładowo rachunki, faktury, jak i inne dowody dokumentujące wydatki poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.
Wszelkie dokumenty związane z rozliczeniem podatkowym należy przechowywać do chwili przedawnienia się zobowiązania podatkowego.
Rozliczenie dochodów oraz ustalenie zaliczki na podatek dochodowy
Rok 2013 – brak przychodów z praw autorskich. Niemożność uwzględnienia kosztów ich uzyskania.
Rok 2014 – przychody z praw autorskich.
Rok 2014 – koszty uzyskania w wysokości zryczałtowanej lub faktycznie poniesionej (o ile będą udokumentowane).
Zarówno przychody jak i koszty wykazuje Pani w zeznaniu za rok 2014 (ujmując w nim koszty poniesione w roku 2014 oraz 2013 – jeżeli są wyższe niż limit 42 764 zł).
Przy braku przychodu w wysokości ponad 85 528 zł (pozwalającego na wykorzystanie maksymalnego zryczałtowanego limitu) – może Pani wykazać koszty faktycznie poniesione, o ile są wyższe od limitu.
Koszty faktycznie poniesione i udokumentowane w latach 2013-2014 – 64 000 zł; przychód – 64 000 zł; koszty limitowane – 32 000 zł.
Ma Pani w tej sytuacji możliwość uwzględnienia kosztów faktycznie poniesionych w wysokości 64 000 zł.
W razie uzyskania przychodu ze sprzedaży w roku bieżącym powinna Pani samodzielnie ustalać zaliczkę na podatek dochodowy oraz wpłacać ją także samodzielnie do urzędu skarbowego.
Zgodnie z art. 44 ust. 1a pkt. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnicy osiągający dochody bez pośrednictwa płatników z tytułów określonych w art. 13 pkt. 2, 4 i 6 i 9 , z zastrzeżeniem ust. 1 pkt 1 są obowiązani bez wezwania wpłacać w ciągu roku podatkowego zaliczki na podatek dochodowy, według zasad określonych w ust. 3a.
Art. 44 ust. 3a stanowi: „Podatnicy uzyskujący dochody, o których mowa w ust. 1a, są obowiązani w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dochód był uzyskany, a za grudzień – w terminie złożenia zeznania podatkowego, wpłacać zaliczki miesięczne, stosując do uzyskanego dochodu najniższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1”.
Jak widać dochód z tego źródła (prawa autorskie) podlega kumulacji z dochodami z innych źródeł, opodatkowanymi na tzw. zasadach ogólnych, czyli według skali określonej w art. 27 ust. 1 ww. ustawy, uzyskanymi w ciągu roku podatkowego. Dochód ten należy wykazać w zeznaniu rocznym na formularzu PIT-36, składanym w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku, w którym został uzyskany.
Nota obciążeniowa
