Wliczanie godzin pracy w sobotę do tygodniowego czasu pracy

Rozkład czasu pracy

Odpowiadając na Pana pytanie, uprzejmie informuję, że czas pracy pracownika zgodnie z Kodeksem pracy (K.p.) nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym (art. 129 § 1 K.p.).

Wątpliwości może budzić słowo „przeciętnie”, pracodawca bowiem ma prawo w taki sposób ustalać rozkład czasu pracy, aby w razie konieczności praca odbywała się w niektórych tygodniach przez 6 dni. Pracodawca jest w takiej sytuacji zobowiązany odpowiednio zmniejszyć liczbę dni pracy w pozostałych tygodniach okresu rozliczeniowego, co oznacza, że w całym okresie rozliczeniowym pracownik powinien otrzymać odpowiednią liczbę dni wolnych, wynikających z zasady przeciętnie pięciodniowego dnia pracy. Pracodawca powinien więc za pracę w sobotę udzielić Panu innego wolnego dnia.

Ponadto zgodnie z K.p. pracodawca powinien zapewnić pracownikowi w każdym tygodniu prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku (art. 133 K.p.).

Naruszenie zasady pięciodniowego tygodnia pracy

System pracy opisany w pytaniu jest niedopuszczalny, narusza bowiem zasadę pięciodniowego tygodnia pracy. Sporządzanie rozkładu czasu pracy na większą liczbę dni w przyjętym okresie rozliczeniowym, niż wynikałoby to z zasady przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, stanowi wykroczenie polegające na naruszeniu przepisów o czasie pracy i zgodnie z art. 281 K.p. podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.

Przekroczenie normy średniotygodniowej najczęściej wynika z „nieoddania” pracownikowi dnia wolnego z racji wykonywania pracy w dniu, który zgodnie z zasadą pięciodniowego tygodnia pracy powinien być dla pracownika wolny od pracy.

Obowiązek udzielenia dnia wolnego

Za pracę w dniu wolnym od pracy z tytułu pięciodniowego tygodnia pracy pracodawca ma obowiązek udzielić innego dnia wolnego. Obowiązek udzielenia dnia wolnego w tym przypadku wygląda inaczej niż przy rekompensacie za pracę w niedziele i święta, gdzie możliwa jest wypłata dodatku do wynagrodzenia zamiast udzielenia dnia wolnego.

K.p. w art. 151³ dopuszcza pracę w dniu wolnym dla pracownika, jeżeli wystąpią przesłanki uzasadniające wydanie przez pracodawcę polecenia pracy w godzinach nadliczbowych, czyli w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii lub w sytuacji, gdy występują szczególne potrzeby pracodawcy.

Ten sam artykuł K.p. nakłada na pracodawcę obowiązek udzielenia pracownikowi innego dnia wolnego, nawet jeśli pracownik w sobotę przepracował mniej niż 8 godzin. Pracodawca zobowiązany jest do udzielenia pełnego dnia wolnego także w sytuacji, w której ten dodatkowy dzień wolny oznacza, że pracownik nie przepracuje pełnego miesięcznego wymiaru czasu pracy, jaki go obowiązuje.

Praca w sobotę

Wykonywana praca w sobotę w wymiarze niższym niż 8 godzin, a następnie inny cały dzień wolny, nie może oznaczać dla pracownika, że pracodawca wypłaca mu niższe wynagrodzenie niż za pełny miesięczny wymiar czasu pracy. W tym przypadku niewypracowanie przez pracownika pełnego wymiaru czasu pracy jest konsekwencją zlecenia pracownikowi pracy w sobotę w wymiarze niższym niż 8 godzin. Konsekwencje kosztowe ponosi pracodawca, gdyż to była jego decyzja, że pracownik ma wykonywać pracę w dniu wolnym.

Może się zdarzyć, że pracownik w sobotę świadczył pracę dłużej niż 8 godzin. W tej sytuacji pracodawca zobowiązany jest do udzielenia innego dnia wolnego, a także do rozliczenia pracy powyżej 8 godzin jako pracy w godzinach nadliczbowych. Pracodawca te dodatkowe godziny pracy powinien zrekompensować pracownikowi zgodnie z art. 151¹ § 1 K.p. To w praktyce oznacza, że pracodawca może udzielić pracownikowi czasu wolnego (na pisemny wniosek pracownika w stosunku 1:1 lub bez takiego wniosku w stosunku 1:1,5) lub zapłacić wynagrodzenie wraz z dodatkiem.