Pół etatu rozłożone na kilka dni w miesiącu

35 godzin nieprzerwanego odpoczynku w każdym tygodniu

Układając i treść umowy i ewidencję, należy pamiętać, o tym, że art. 133 Kodeksu pracy gwarantuje pracownikowi 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku w każdym tygodniu. Ten okres wypoczynku, jak wskazuje Kodeks, powinien przypadać w niedzielę, ale nie oznacza to, że musi przypadać w niedzielę. Kodeks dopuszcza różne sposoby organizacji czasu pracy, jednak wyżej opisane normy 40 godzin i 5 dni w tygodniu są uwzględniane prawie w każdej opisanej w Kodeksie możliwości organizowania czasu pracy pracownikom.

Godziny nadliczbowe zasadniczo to te, które pracownik wykonuje poza obowiązujące go normy czasu pracy i dotyczą osób zatrudnionych na pełny etat. W ich przypadku wymiar czasu pracy nie może przekroczyć 8 godzin na dobę i 40 godzin w przeciętnym, pięciodniowym tygodniu pracy.

Niepełnoetatowcy mają prawo do dodatku do wynagrodzenia wynikającego z przekroczenia wymiaru czasu, który został wskazany w umowie. Aby pracownik mógł otrzymać taki dodatek, należy ustalić i zawrzeć w umowie o pracę dopuszczalną liczbę godzin ponad określony w umowie wymiar, który uprawnia do dodatku za godziny ponadwymiarowe. Zgodnie z art. 151 § 5 „strony ustalają w umowie o pracę dopuszczalną liczbę godzin pracy ponad określony w umowie wymiar czasu pracy pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy, których przekroczenie uprawnia pracownika, oprócz normalnego wynagrodzenia, do dodatku do wynagrodzenia, o którym mowa w art. 151¹ § 1”.

Limit godzin ponadwymiarowych

Strony mogą swobodnie ustalić liczbę godzin ponad wymiar wskazany w umowie, ale nie będą to godziny nadliczbowe. Limit godzin ponadwymiarowych można zapisać:

• w limicie doby,
• w limicie tygodnia,
• w limicie miesiąca,
• w okresie rozliczeniowym,
• w wyższym wymiarze czasu pracy.

Wprowadzenie art. 151 § 5 miało zagwarantować pracownikom niepełnoetatowym prawo do częściowego dodatkowego wynagrodzenia za pracę przekraczającą ustalony w umowie wymiar czasu pracy. Dlatego też, mimo braku jasnego zapisu w Kodeksie pracy, wyżej wspomniany limit powinien zostać ustalony poniżej maksymalnego dobowego wymiaru czasu pracy osoby zatrudnionej na pełny etat oraz powyżej niepełnego wymiaru czasu pracy wynikającego z umowy pracownika zatrudnionego na niepełny etat.

Jeżeli pracownik pełnoetatowy nie pracuje w specjalnym systemie przedłużonego dobowego wymiaru czasu pracy (np. równoważny – do 12 godzin), nadgodziny stanowić dla niego będzie praca powyżej 8 godzin w ciągu doby, bądź też 40 godzin – tygodniowo. W takiej sytuacji, zgodnie z art. 151¹ Kodeksu pracy (K.p.), poza wynagrodzeniem pracownikowi przysługuje dodatek w wysokości 100% – jeśli praca nadliczbowa świadczona jest w nocy, w niedziele bądź święta bądź innym dniu wolnym dla pracownika, lub 50% wynagrodzenia – w pozostałych przypadkach.

Dodatek za godziny nadliczbowe

Pracownik zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, również otrzyma dodatek za godziny nadliczbowe po przekroczeniu obowiązujących go norm czasu pracy. Praca na niepełny etat nie jest jednak równoznaczna z obniżeniem tych norm, Kodeks pracy nie stanowi bowiem, iż określone są one proporcjonalnie do wymiaru zatrudnienia. Normy te są takie same w przypadku pracowników zatrudnionych w pełnym i niepełnym wymiarze czasu pracy. Nawet więc, jeżeli pracownik zatrudniony jest w wymiarze 1/2 etatu i pracuje 4 godziny dziennie, nie oznacza to, iż po przekroczeniu tego czasu świadczy on pracę w godzinach nadliczbowych.

Najlepiej w umowie zastosować opisany w art. 135–138 system równoważnego czasu pracy. W tym systemie zachowuje się normy czasu pracy wynikające z art. 129 (8 godzin na dobę i 40 na tydzień). Można natomiast zorganizować pracę tak, że dobowy wymiar czasu pracy może być przedłużony maksymalnie do 12 godzin w okresie rozliczeniowym maksymalnie 1 miesiąc.

W tym systemie dobowym przedłużony wymiar czasu pracy jest równoważony. W tym systemie także należy pamiętać o dodatkowych godzinach wypoczynku niezależnych od 11 godzin opisanych w art. 133.

Ewidencję należy prowadzić zgodnie ze stanem faktycznym, tak układając grafik, aby zapewnić pracownikom ustawowy odpoczynek W umowie o pracę należy wpisać, że stosuje się równoważny system pracy nieprzekraczający 10 h na dobę, równoważony odpoczynkiem w innych dniach, a pracę w godzinach nadliczbowych stanowi praca ponad godziny przewidziane w harmonogramie.