„Piwo gratis!” – promocja piwa a przepisy ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi

Reklama i promocja napojów alkoholowych

Interesujące Pana zagadnienia reguluje ustawa z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473).

Zasada jest taka, że zabrania się na obszarze kraju reklamy i promocji napojów alkoholowych [art. 13(1) ust. 1].

Przez promocję napojów alkoholowych [art. 2(1) pkt 2] rozumie się publiczną degustację napojów alkoholowych, rozdawanie rekwizytów związanych z napojami alkoholowymi, organizowanie premiowanej sprzedaży napojów alkoholowych, a także inne formy publicznego zachęcania do nabywania napojów alkoholowych.

Natomiast przez reklamę napojów alkoholowych [art. 2(1) pkt 3] rozumie się publiczne rozpowszechnianie znaków towarowych napojów alkoholowych lub symboli graficznych z nimi związanych, a także nazw i symboli graficznych przedsiębiorców produkujących napoje alkoholowe, nieróżniących się od nazw i symboli graficznych napojów alkoholowych, służące popularyzowaniu znaków towarowych napojów alkoholowych; za reklamę nie uważa się informacji używanych do celów handlowych pomiędzy przedsiębiorcami zajmującymi się produkcją, obrotem hurtowym i handlem napojami alkoholowymi.

Zakaz reklamy i promocji napojów alkoholowych

Zakaz reklamy i promocji napojów alkoholowych został określony szeroko. Obejmuje on również zakaz reklamy i promocji:

1. produktów i usług, których nazwa, znak towarowy, kształt graficzny lub opakowanie wykorzystuje podobieństwo lub jest tożsame z oznaczeniem napoju alkoholowego lub innym symbolem obiektywnie odnoszącym się do napoju alkoholowego [art. 13(1) ust. 3 – np. „łódka Bols”, „absolutny Kraków”];
2. przedsiębiorców oraz innych podmiotów, które w swoim wizerunku reklamowym wykorzystują nazwę, znak towarowy, kształt graficzny lub opakowanie związane z napojem alkoholowym, jego producentem lub dystrybutorem [art. 13(1) ust. 4 – np. „Browary Tyskie”].

Zakaz ten dotyczy również wydawnictw promocyjno-reklamowych przekazywanych przez producentów, dystrybutorów lub handlowców napojów alkoholowych klientom detalicznym [art. 13(1) ust. 8].

Podawanie piwa gratis na imprezie firmowej zakwalifikować należy w mojej opinii jako publiczną degustację napojów alkoholowych, ewentualnie inną formę publicznego zachęcania do nabywania napojów alkoholowych, a więc ich promocję.

Reklama i promocja piwa

Wyjątkiem od tej zasady jest reklama i promocja piwa. Jest ona dopuszczalna, pod warunkiem, że [art. 13(1) ust. 1]:

1. nie jest kierowana do małoletnich;
2. nie przedstawia osób małoletnich;
3. nie łączy spożywania alkoholu ze sprawnością fizyczną bądź kierowaniem pojazdami;
4. nie zawiera stwierdzeń, że alkohol posiada właściwości lecznicze, jest środkiem stymulującym, uspakajającym lub sposobem rozwiązywania konfliktów osobistych;
5. nie zachęca do nadmiernego spożycia alkoholu;
6. nie przedstawia abstynencji lub umiarkowanego spożycia alkoholu w negatywny sposób;
7. nie podkreśla wysokiej zawartości alkoholu w napojach alkoholowych jako cechy wpływającej pozytywnie na jakość napoju alkoholowego;
8. nie wywołuje skojarzeń z atrakcyjnością seksualną, relaksem lub wypoczynkiem, nauką lub pracą, sukcesem zawodowym lub życiowym.

Reklama i promocja piwa nie może być również prowadzona:

1. w telewizji, radiu, kinie i teatrze, między godziną 6 a 20, z wyjątkiem reklamy prowadzonej przez organizatora imprezy sportu wyczynowego lub profesjonalnego w trakcie trwania tej imprezy;
2. na kasetach wideo i innych nośnikach;
3. w prasie młodzieżowej i dziecięcej;
4. na okładkach dzienników i czasopism;
5. na słupach i tablicach reklamowych i innych stałych i ruchomych powierzchniach wykorzystywanych do reklamy, chyba że 20% powierzchni reklamy zajmować będą widoczne i czytelne napisy informujące o szkodliwości spożycia alkoholu lub o zakazie sprzedaży alkoholu małoletnim;
6. przy udziale małoletnich.

Jeśli więc te warunki są spełnione, to dopuszczalne jest podawanie gościom za darmo piwa w ramach jego promocji.

Sponsorowanie przez producentów i dystrybutorów napojów alkoholowych

Dalej trzeba pamiętać, iż zabrania się informowania o sponsorowaniu imprez sportowych, koncertów muzycznych oraz innych imprez masowych przez producentów i dystrybutorów napojów, których zasadniczą działalność stanowi produkcja lub sprzedaż napojów alkoholowych zawierających od 8% do 18% alkoholu, w jakikolwiek inny sposób niż poprzez umieszczanie wewnątrz dzienników i czasopism, na zaproszeniu, bilecie, plakacie, produkcie lub tablicy informacyjnej związanej z określoną imprezą nazwy producenta lub dystrybutora oraz jego znaku towarowego [art. 13(1) ust. 5]. Przez sponsorowanie [art. 2(1) pkt 4] rozumie się bezpośrednie lub pośrednie finansowanie lub współfinansowanie działalności osób fizycznych, osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej dla upowszechniania, utrwalania lub podniesienia renomy nazwy, producenta lub dystrybutora, znaku towarowego lub innego oznaczenia indywidualizującego przedsiębiorcę, jego działalność, towar lub usługę, w zamian za informowanie o sponsorowaniu. Natomiast przez informowanie o sponsorowaniu rozumie się prezentowanie informacji zawierającej nazwę sponsora lub jego znak towarowy w związku ze sponsorowaniem. Zabrania się ponadto informowania o innym niż określone w ust 5. sponsorowaniu przez producentów i dystrybutorów napojów alkoholowych, których zasadniczą działalność stanowi produkcja lub sprzedaż napojów alkoholowych zawierających od 8 do 18% alkoholu oraz informowania o sponsorowaniu przez producentów i dystrybutorów napojów zawierających powyżej 18% alkoholu – art. 13(1) ust. 7.

W przypadku imprezy firmowej nie mamy do czynienia z imprezą sportową, koncertem muzycznym oraz imprezą masową, zatem obowiązuje bezwzględny zakaz informowania o sponsorowaniu [art. 13(1) ust. 7], ale tylko gdy sponsorem jest podmiot, którego zasadniczą działalność stanowi produkcja lub sprzedaż napojów alkoholowych zawierających od 8% alkoholu wzwyż, zatem co do zasady nie będzie on dotyczył producentów lub dystrybutorów piwa (bo ma ono poniżej 8% alkoholu).

Reklama i promocja napojów alkoholowych prowadzona wewnątrz pomieszczeń hurtowni, wydzielonych stoisk lub punktów prowadzących wyłącznie sprzedaż napojów alkoholowych

Trzeba jeszcze dodać, iż zakazy określone wyżej nie obejmują reklamy i promocji napojów alkoholowych prowadzonej wewnątrz pomieszczeń hurtowni, wydzielonych stoisk lub punktów prowadzących wyłącznie sprzedaż napojów alkoholowych oraz na terenie punktów prowadzących sprzedaż napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży – art. 13(1) ust. 9.

Należy pamiętać ponadto o pozostałych ograniczeniach, wynikających z:

1. Art. 14 ust. 1 – zabrania się sprzedaży, podawania i spożywania napojów alkoholowych:
   1. na terenie szkół oraz innych zakładów i placówek oświatowo-wychowawczych, opiekuńczych i domów studenckich;
   2. na terenie zakładów pracy oraz miejsc zbiorowego żywienia pracowników;
   3. w miejscach i czasie masowych zgromadzeń;
   4. w środkach i obiektach komunikacji publicznej;
   5. w obiektach zajmowanych przez organy wojskowe i spraw wewnętrznych, jak również w rejonie obiektów koszarowych i zakwaterowania przejściowego jednostek wojskowych.
2. Art. 14 ust. 3 – zabrania się sprzedaży, podawania i sprzedawania napojów zawierających więcej niż 18% alkoholu w ośrodkach szkoleniowych.
3. Art. 14 ust. 4 – zabrania się sprzedaży i podawania napojów zawierających więcej niż 18% alkoholu w domach wypoczynkowych.
4. Art. 14 ust. 5 – sprzedaż, podawanie i spożywanie napojów zawierających więcej niż 4,5% alkoholu może się odbywać na imprezach na otwartym powietrzu tylko za zezwoleniem i tylko w miejscach do tego wyznaczonych.
5. Art. 16 ust. 1 – zabrania się wnoszenia napojów alkoholowych na teren zakładów pracy, obiektów wymienionych w art. 14 ust. 1 pkt 6, jak również stadionów i innych obiektów, w których odbywają się masowe imprezy sportowe i rozrywkowe, a także obiektów i miejsc objętych zakazem wnoszenia napojów alkoholowych.

Opłata w wysokości 10% podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług

Wreszcie, art. 13(2) nakłada na podmioty świadczące usługi będące reklamą napojów alkoholowych obowiązek wnoszenia na wyodrębniony rachunek utworzony w tym celu przez ministra właściwego ds. kultury fizycznej, opłatę w wysokości 10% podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług wynikającej z tej usługi. Podmioty takie sporządzają zbiorczą deklarację miesięczną według wzoru określonego w art. 13(2) ust. 4 i przekazują ją w terminie do 20. dnia miesiąca następującego bezpośrednio po miesiącu, w którym powstał obowiązek wystawienia faktury, zgodnie z przepisami o VAT, na wynagrodzenie lub jego część. Deklaracje, o których mowa wyżej, składa się do tego samego urzędu skarbowego, do którego składa się deklarację VAT w zakresie usługi reklamy napojów alkoholowych [art. 13(2) ust. 3]. Opłatę wnosi się najpóźniej w ostatnim dniu miesiąca, w którym powstał obowiązek złożenia zbiorczej deklaracji miesięcznej. Opłata ta stanowi dla podmiotu zobowiązanego do jej wniesienia koszt uzyskania przychodu w rozumieniu ustaw o podatku dochodowym. W sprawach nieuregulowanych do opłaty tej stosuje się odpowiednio przepisy Ordynacji podatkowej.

Obowiązek uiszczania opłat dotyczy tylko podmiotów świadczących usługi będące reklamą a nie promocją napojów alkoholowych. Jest to problematyczne, bo często nie jest łatwo odróżnić reklamę od promocji, a tak może być w Pana wypadku, choć bardziej wygląda to jednak na promocję napojów alkoholowych. W razie wątpliwości podmiot zainteresowany powinien zwrócić się jednak o interpretację indywidualną przepisów prawa podatkowego do Ministra Finansów (skoro do opłaty tej stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące Ordynacji podatkowej, to taka możliwość powinna być dopuszczalna).

Podawanie piwa gratis

Podsumowując:

1. Podawanie piwa gratis zakwalifikować należy jako promocję napojów alkoholowych. Reklama i promocja piwa jest co do zasady dopuszczalna, pod warunkiem spełnienia opisanych wymogów wskazanych w ustawie.
2. W przypadku organizowania imprezy firmowej ze środków firmy piwowarskiej może pojawić się zagadnienie informowania o sponsorowaniu imprezy firmowej przez tę firmę. Zabronione jest informowanie o sponsorowaniu takich imprez przez producentów i dystrybutorów napojów alkoholowych, których zasadniczą działalność stanowi produkcja lub sprzedaż napojów alkoholowych zawierających powyżej 8% alkoholu. Jeśli więc podmiotem sponsorującym jest producent lub dystrybutor napojów zawierających poniżej 8% alkoholu (a zwykle tak jest w przypadku piwa), to informowanie o sponsorowaniu nie jest zabronione.
3. Kwestie wykorzystania środków z firmy piwowarskiej reguluje zapewne również umowa z tą firmą, ale są to oczywiście kwestie wewnętrznych stosunków z tą firmą, nieuchybiające bezwzględnie obowiązującym przepisom opisywanej ustawy o wychowaniu w trzeźwości.
4. Jeśli Pana działanie zakwalifikować jako świadczenie usług będących reklamą (a nie tylko promocją) napojów alkoholowych, to rodzi to obowiązek odprowadzania opłaty, o której mowa w art. 13(2).