Odpowiedzialność za zobowiązania spółdzielni socjalnej

Czy członkowie zarządu odpowiadają za zobowiązania spółdzielni socjalnej?

Spółdzielnia socjalna jest osobą prawną i jako taka odpowiada za swoje zobowiązania swoim majątkiem, a nie majątkiem członków czy członków organów. Innymi słowy, wierzyciele spółdzielni mogą zwrócić się z egzekucją przeciwko majątkowi spółdzielni. Brak jest w ustawie Prawo spółdzielcze czy ustawie o spółdzielniach socjalnych przepisów podobnych do tych, które obowiązują w ustawie Kodeks spółek handlowych, według których członkowie zarządu odpowiadają za zobowiązania spółki solidarnie ze spółką, chyba że w odpowiednim czasie zgłosili upadłość spółki.

Jedyna sytuacja, w której członkowie zarządu odpowiadają za zobowiązania spółdzielni socjalnej, dotyczy zobowiązań podatkowych oraz wobec ZUS-u. Zgodnie z art. 116a ustawy Ordynacja podatkowa „za zaległości podatkowe innych osób prawnych niż wymienione w art. 116 odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie organów zarządzających tymi osobami. Przepisy art. 116 stosuje się odpowiednio”.

Powoduje to, że konieczne jest sięgnięcie do art. 116 ww. ustawy. Przepis ten stanowi:

„§ 1. Za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:

1) nie wykazał, że:

a) we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe) albo

b) niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez jego winy;

2) nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.

§ 2. Odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu, oraz zaległości wymienione w art. 52 powstałe w czasie pełnienia obowiązków członka zarządu”.

Odpowiedzialność członka zarządu spółdzielni socjalnej za decyzje przez niego podejmowane w trakcie trwania jego członkostwa

W pozostałym zakresie za zobowiązania spółdzielni socjalnej odpowiada ona sama swoim majątkiem i kwestia bycia w tym momencie wiceprezesem czy opuszczenie spółdzielni nie mają znaczenia.

Inną kwestią jest sprawa odpowiedzialności członka zarządu wobec samej spółdzielni za decyzje przez niego podejmowane w trakcie trwania jego członkostwa. Tutaj należy uznać, że odpowiada on na zasadach ogólnych za spowodowanie szkody swoim działaniem na rzecz osoby przez siebie reprezentowanej. Odpowiada on za swoje działania w czasie, gdy pełnił swoją funkcję. Tu nie ma znaczenia, czy był, czy jest członkiem zarządu. Odpowiada za swoje działania z okresu, w którym je podejmował. Oczywiście odpowiedzialność odszkodowawcza nie trwa wiecznie. Tego rodzaju roszczenia spółdzielni (o szkodę wyrządzoną przez członka zarządu) przedawniają się z upływem 3 lat od powstania szkody.