Widzenia dziecka z ojcem i jego partnerka

Jak uregulować kwestie kontaktów ojca z dzieckiem?

Poniższa odpowiedź została oparta na Pani pytaniu i jego ocenie prawnej. Z treści Pani pytania wynika, iż po 15 latach życia w konkubinacie Pani partner zostawił Panią z 7-letnim synem. Aktualnie partner żyje z inną kobietą. Wolą partnera jest, by Państwa wspólne dziecko nocowało u niego. Zauważyć należy, iż dziecko bardzo przeżyło odejście ojca. Istotne jest, że syn notorycznie spędzał z Państwem część nocy lub poranka. Powyższe powodować może, że dziecko, nocując u ojca, będzie chciało kontynuować swój rytuał, a to z kolei spowoduje, iż zastanie ojca z obcą sobie kobietą w łóżku.

W pierwszej kolejności zauważyć należy, iż w treści pytania nie wskazuje Pani, czy była prowadzona sprawa o władzę rodzicielską, jak również czy sądownie uregulowane było prawo do kontaktów z dzieckiem. Mniemam, iż taka sytuacja nie nastąpiła. Dla potrzeb niniejszej odpowiedzi przyjmuję zatem, iż ojcu przysługuje pełna władza rodzicielska.

Pozostawanie małego dziecka na noc w mieszkaniu ojca i jego nowej partnerki

Wyraźnie podkreślić należy, że niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice oraz ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów. Kontakty z dzieckiem obejmują w szczególności przebywanie z dzieckiem (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu) i bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej.

Innymi słowy, nawet jeżeli ojciec dziecka posiada pełną władzę rodzicielską (nie ograniczoną sądownie), nie można owej bezwzględności rozciągać na prawo do kontaktów, bowiem to, jak wynika z art. 113¹ § 1 K.r.io., jest niezależne od władzy rodzicielskiej.

Bardzo istotne dla rozstrzygnięcia sprawy będą kwestie nawyków dziecka, które to nawyki mogą w mojej ocenie zburzyć jego dotychczasowy system wartości. Zauważyć należy, iż syn ma dopiero 7 lat, a zatem znajduje się w wieku, w którym najłatwiej jest ukształtować jego system wartości. Jeżeli syn jest przyzwyczajony do spania lub poranków z rodzicami, to widok ojca z inną kobietą (którą nie będzie Pani) w jednym łóżku może być dla jego psychiki zbyt ciężki do zaakceptowania. Moim zdaniem w interesie ojca winno być powolne przyzwyczajanie syna do widoku innej partnerki życiowej. Syn mimo świadomości istnienia takiego stanu rzeczy, może nie przypuszczać, jak sytuacja wygląda w rzeczywistości. Nawet jeżeli ma tego świadomość, z uwagi na wiek nie może przewidzieć swojej reakcji.

Sądowe uregulowanie prawa do kontaktów z dzieckiem

W chwili obecnej zasadne wydaje się uregulowanie kontaktów na drodze postępowania sądowego przed sądem opiekuńczym. Sądem opiekuńczym jest sąd rodzinny. Sądem właściwym jest sąd miejsca zamieszkania dziecka. W sytuacji, kiedy zdecydowaliby się Państwo na sądowe uregulowanie prawa do kontaktów, należy spodziewać się dopuszczenia dowodu z wywiadu środowiskowego. Sąd opiekuńczy może zarządzić przeprowadzenie przez kuratora sądowego wywiadu środowiskowego, a także zwrócić się do właściwej jednostki organizacyjnej wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej o informacje dotyczące małoletniego i jego środowiska, a w szczególności dotyczące zachowania się i warunków wychowawczych małoletniego, sytuacji bytowej rodziny, przebiegu nauki małoletniego i sposobu spędzania czasu wolnego, jego kontaktów środowiskowych, stosunku do niego rodziców lub opiekunów, podejmowanych oddziaływań wychowawczych, stanu zdrowia i znanych w środowisku uzależnień małoletniego.

Czy matka może odmówić zgody ojcu na pozostawianie dziecka na noc w jego mieszkaniu?

W mojej ocenie z uwagi na racjonalność Pani argumentacji, winna Pani odmawiać zgody ojcu na pozostawania dziecka na noc w jego mieszkaniu. Powyższe winno znaleźć wyraz w piśmie skierowanym do ojca dziecka. Owe pisma (w przypadku braku ich skuteczności, należy je powielić) będą bowiem stanowiły dowód w sprawie o sądowe uregulowanie prawa do kontaktów. Pani winna wystąpić z wnioskiem o uregulowanie prawa ojca do kontaktów z synem dopiero w sytuacji, kiedy ojciec nie oddałby dziecka na noc. W innym przypadku proszę nie występować przed szereg. Jeżeli skutecznie będzie się Pani przeciwstawiała, wówczas to ojciec dziecka będzie miał interes w sądowym uregulowaniu prawa do kontaktów, a sprawa taka może się toczyć nawet kilka miesięcy do jednego roku.

Sąd opiekuńczy, mając na uwadze dobro dziecka, może w szczególności:

1. zakazać spotykania się z dzieckiem;
2. zakazać zabierania dziecka poza miejsce jego stałego pobytu;
3. zezwolić na spotykanie się z dzieckiem tylko w obecności drugiego z rodziców albo opiekuna, kuratora sądowego lub innej osoby wskazanej przez sąd;
4. ograniczyć kontakty do określonych sposobów porozumiewania się na odległość;
5. zakazać porozumiewania się na odległość.

Pragnę zauważyć, iż przewodnią zasadą Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego jest dbałość o dobro dziecka. Innymi słowy sąd opiekuńczy właściwy do rozpoznania sprawy będzie w pierwszej kolejności rozpatrywał sprawę z punktu widzenia dobra Państwa syna, a dopiero później będzie respektował prawa ojca do kontaktów z dzieckiem. Nie wykluczam dopuszczenia przez sąd dowodu z opinii biegłych psychologów i psychiatrów lub z opinii Rodzinnego Ośrodka Diagnostyczno-Konsultacyjnego, która co do zasady stanowi podstawę rozstrzygnięcie, w przypadku jej wydania w sprawie.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
2. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59