Niewywiązanie się z umowy przez projektanta budowlanego

Umowa o przygotowanie projektu budowlanego wraz z uzyskaniem pozwolenia na budowę

Przedstawione przez Pana zagadnienie reguluje ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm., w skrócie K.c.), a dokładniej – art. 734 i następne K.c. dotyczące umowy-zlecenia (w zakresie czynności prowadzących do uzyskania pozwolenia na budowę), przy czym umowa-zlecenie w powszechnym rozumieniu tego słowa nijak się ma do regulacji kodeksowych oraz art. 627 i następnych K.c. regulujących umowę o dzieło.

Umowa o przygotowanie projektu budowlanego to klasyczna umowa o dzieło. Zgodnie bowiem z art. 627 K.c.: „przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia”. Tu z taką sytuacją mieliśmy niewątpliwie do czynienia. Przyjmujący zamówienie (projektant budowlany) w tej części umowy miał bowiem za zadanie sporządzenie projektu budowlanego.

Z kolei czynności zmierzające do uzyskania pozwolenia na budowę podlegają przepisom o umowie-zleceniu. Tak jak wspomniałem jednak na wstępie, umowa-zlecenie w powszechnym rozumieniu nie jest umową-zleceniem znaną z K.c. Zgodnie bowiem z art. 734 K.c.:

„§ 1. „Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie”.

„§ 2. W braku odmiennej umowy zlecenie obejmuje umocowanie do wykonania czynności w imieniu dającego zlecenie. Przepis ten nie uchybia przepisom o formie pełnomocnictwa”.

Skoro zatem projektant zobowiązany był do uzyskania pozwolenia na budowę dla zaprojektowanej przez siebie inwestycji (a tak wynika z Pańskiego pytania), to w tym zakresie jest z Panem związany umową-zleceniem.

Powyższe wyjaśnienia nie są bez znaczenia. Musimy bowiem poszukać źródła niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przez projektanta. Jeżeli problem będzie tkwił w dziele (projekcie budowlanym), to w zakresie Pańskich uprawnień z tytułu nienależytego wykonania umowy stosować będziemy przepisy dotyczące umowy o dzieło. Jeżeli jednak problematyczne będą czynności, do których wykonania projektant był zobowiązany umową-zleceniem – to wtedy stosujemy przepisy o umowie-zleceniu.

Bez względu jednak na podstawę prawną (umowa-zlecenie / umowa o dzieło), Pańskie roszczenia z obydwu tych umów uległy przedawnieniu.

Zgodnie bowiem z treścią art. 646 K.c. „roszczenia wynikające z umowy o dzieło przedawniają się z upływem lat dwóch od dnia oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane – od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane”.

Kiedy przedawniają się roszczenia z tytułu umowy o dzieło lub umowy-zlecenia

W zakresie umowy-zlecenia zastosowanie znajdzie art. 751 K.c., zgodnie z którym „z upływem lat dwóch przedawniają się:

1. roszczenia o wynagrodzenie za spełnione czynności i o zwrot poniesionych wydatków przysługujące osobom, które stale lub w zakresie działalności przedsiębiorstwa trudnią się czynnościami danego rodzaju; to samo dotyczy roszczeń z tytułu zaliczek udzielonych tym osobom;
2. roszczenia z tytułu utrzymania, pielęgnowania, wychowania lub nauki, jeżeli przysługują osobom trudniącym się zawodowo takimi czynnościami albo osobom utrzymującym zakłady na ten cel przeznaczone”.

Skoro więc od dnia oddania dzieła upłynęło więcej niż 2 lata, to roszczenia z tytułu umowy o dzieło lub umowy-zlecenia są przedawnione.

W mojej ocenie jest malutkie „światełko w tunelu”, dzięki któremu można próbować znaleźć wyjście z tej niekomfortowej sytuacji. Po pierwsze, możliwe jest, że projektant nie zorientuje się, że Pańskie roszczenia są przedawnione, i zadośćuczyni im. Wtedy nawet jeżeli spełni świadczenie nienależne, to jako tzw. świadczenie naturalne (spełnione mimo braku możliwości przymusowej jego egzekucji) nie może być przedmiotem roszczenia osoby, która spełniła to świadczenie o jego zwrot na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.

Jak zmusić przyjmującego zlecenie do wywiązania się z umowy?

Po drugie, można spróbować sporządzić wezwanie do wykonania zlecenia i wykonania dzieła zgodnie z umową w odpowiednim czasie. Należy się tu posiłkować stwierdzeniem, że przecież w umowie nie wskazano wprost terminu wykonania dzieła, a skoro tak, to uprawnieniem dającego zlecenie (zamawiającego) jest wyznaczenie tego terminu przyjmującemu zlecenie (przyjmującemu zamówienie). Można w ten sposób próbować określić odmienny (od wskazanego w wcześniej) termin wykonania dzieła lub zlecenia, a co za tym idzie – także termin przedawnienia roszczeń z tytułu umowy o dzieło lub zlecenia.

Sugeruję więc sporządzenie wezwania do niezwłocznego wykonania zlecenia przez przyjmującego zlecenie zgodnie z treścią umowy, z zagrożeniem odstąpienia od umowy i tzw. wykonania zastępczego, a więc takiej sytuacji, gdzie daje Pan zlecenie komuś innemu, ten ktoś to zlecenie wykonuje, a potem kosztami tego przedsięwzięcia obciąża Pan przyjmującego zlecenie (projektanta), który nie wykonał należycie swojego zobowiązania.