Kwota wolna od zajęcia ze świadczenia przedemerytalnego i umowy o pracę

Egzekucja komornicza ze świadczenia przedemerytalnego

Stosownie do art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. z 2004 r. Nr 120, poz. 1252) do egzekucji ze świadczenia przedemerytalnego stosuje się odpowiednio przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227), przy czym kwotę wolną od potrąceń i egzekucji ustala się według zasad określonych dla emerytury.

Według przepisów ustawy potrącenia w toku postępowania egzekucyjnego mogą być dokonywane ze świadczenia przedemerytalnego, jeżeli chodzi o inne należności niż alimentacyjne i związane z odpłatnością za pobyt w domach pomocy społecznej, w zakładach opiekuńczo-leczniczych, w zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych, do wysokości 25% świadczenia.

Według art. 141 ust. 1 ustawy emerytury (a więc i świadczenia przedemerytalne) są wolne od egzekucji i potrąceń w przypadku egzekucji zobowiązań innych niż powyżej wymienione, w części odpowiadającej 50% kwoty najniższej emerytury.

Kwoty wolne od potrąceń i egzekucji z emerytur i rent

Należy pamiętać, iż kwoty wolne od potrąceń i egzekucji ustala się dla emerytur i rent wraz ze wszystkimi wzrostami, zwiększeniami, dodatkami oraz innymi świadczeniami wypłacanymi wraz z emeryturą lub rentą na podstawie odrębnych przepisów, z wyłączeniem świadczeń rodzinnych oraz dodatku dla sierot zupełnych i dodatku pielęgnacyjnego.

Egzekucja komornicza z wynagrodzenia za pracę

Natomiast przepisy dotyczące egzekucji z wynagrodzenia za pracę zawarte są w Kodeksie pracy.

Stosownie do art. 87 § 1 Kodeksu pracy, z wynagrodzenia za pracę – po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych – podlegają potrąceniu tylko następujące należności:

1. sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych;
2. sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne;
3. zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi;
4. kary pieniężne przewidziane w art. 108.

Według § 3 art. 87 K.p., potrącenia mogą być dokonywane w następujących granicach:

1. w razie egzekucji świadczeń alimentacyjnych – do wysokości trzech piątych wynagrodzenia;
2. w razie egzekucji innych należności lub potrącania zaliczek pieniężnych – do wysokości połowy wynagrodzenia.

Tak więc potrąceniu należności innych niż alimentacyjne podlega wynagrodzenie za pracę do wysokości połowy tego wynagrodzenia.

Jednak należy pamiętać o art. 87¹ § 1 K.p., zgodnie z którym wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:

1. minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne;
2. 75% wynagrodzenia określonego w pkt 1 – przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi;
3. 90% wynagrodzenia określonego w pkt 1 – przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w art. 108.

Kwota wolna od egzekucji a wysokość wynagrodzenia

Jeżeli więc w Pani przypadku komornik prowadzi egzekucję świadczeń innych niż alimentacyjne, to będzie musiał Pani pozostawić kwotę najniższego wynagrodzenia (obecnie 1276 zł brutto) po odliczeniu składki na ubezpieczenie społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy. Przy osiąganiu minimalnego wynagrodzenia za pracę komornik będzie musiał Pani pozostawić kwotę wolną od zajęcia, która w Pani przypadku wyniesie ok. 800 zł.

Przepis nie wskazuje, że wolna od egzekucji jest kwota najniższego wynagrodzenia po odliczeniu składki na ubezpieczenie zdrowotne (prócz odliczenia składki na ubezpieczenie społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy). Dlatego też kwota wolna od egzekucji jest nieznacznie niższa niż wynagrodzenie netto obliczone od kwoty 1276 zł (wypłacane pracownikowi „do ręki” po potrąceniu składki na ubezpieczenie społeczne, składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczki na podatek dochodowy).

Tu muszę wskazać, że niektórzy prawnicy, a także komornicy tak interpretują przepis art. 87¹ § 1 K.p., że składkę na ubezpieczenie zdrowotne zaliczają do składek na ubezpieczenie społeczne, o którym mowa w tym przepisie i w związku z tym według nich kwota wolna od egzekucji to kwota najniższego wynagrodzenia netto czyli 954 zł miesięcznie (przy zatrudnieniu na pełny etat).

Jeżeli będzie Pani zatrudniona w niepełnym wymiarze czasu pracy, kwota wolna od egzekucji wskazana powyżej ulegnie zmniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.

Czy komornik może zająć wynagrodzenie z tytułu wykonania zlecenia lub dzieła?

Jeżeli będzie Pani „dorabiała” na podstawie umowy o dzieło lub umowy-zlecenia, to komornik może Pani zająć całą przypadającą Pani z tytułu wykonania zlecenia lub dzieła wierzytelność. Nie ma przepisów, które w przypadku osiągania dochody z tych tytułów wprowadzałyby kwoty wolne od egzekucji i inne ograniczenia egzekucji z tych wierzytelności.

Jednak w przypadku świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania (np. ma Pani podpisaną umowę-zlecenie na pół roku i zleceniodawca wypłaca Pani zapłatę za wykonanie zlecenia co miesiąc) należy pamiętać o art. 833 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego.

Stosownie do tego artykułu wynagrodzenie ze stosunku pracy podlega egzekucji w zakresie określonym w przepisach Kodeksu pracy.

Natomiast § 2 art. 833 wskazuje, iż przepis § 1 stosuje się odpowiednio do uposażeń posłów i senatorów, należności członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i ich domowników z tytułu pracy w spółdzielni, wynagrodzeń członków spółdzielni pracy oraz wszystkich świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania.

Jeżeli wykonywałaby Pani zlecenie lub dzieło, a komornik zająłby całą wierzytelność z tytułu umowy-zlecenia lub dzieła, będzie Pani mogła złożyć w trybie art. 839 § 2 K.p.c. skargę na czynności komornika do sądu rejonowego i domagać się, aby egzekucja z wierzytelności z tytułu umowy-zlecenia czy dzieła, była prowadzona zgodnie z przepisami dotyczącymi wynagrodzenia za pracę. W ewentualnej skardze będzie Pani musiała wskazać, że wypłata za wykonane zlecenie czy dzieło ma w Pani przypadku charakter świadczeń powtarzających się, a środki z tego tytułu przeznacza Pani na własne utrzymanie.