Kto może złożyć wniosek o skierowanie na przymusowe leczenie?

Ponowne umieszczenie osoby w szpitalu psychiatrycznym bez jego zgody

Ewentualne ponowne umieszczenie Pani w szpitalu psychiatrycznym bez Pani zgody wymaga wszczęcia postępowania sądowego w celu wydania postanowienia o umieszczeniu Pani w szpitalu psychiatrycznym.

W celu umieszczenia Pani w szpitalu psychiatrycznym niezbędny będzie wniosek do sądu wraz ze świadectwem lekarzy psychiatrii publicznego zakładu psychiatrycznej opieki zdrowotnej.

Sąd w takim przypadku przed wydaniem rozstrzygnięcia obowiązany jest uzyskać opinię jednego lub kilku lekarzy psychiatrów. Dlatego też biegli psychiatrzy w swej opinii powinni w szczególności wypowiedzieć się, czy osoba, której postępowanie dotyczy, jest chora psychicznie, czy stan zdrowia psychicznego tej osoby uzasadnia potrzebę leczenia szpitalnego (względnie zaprzestania go). Natomiast ocena, czy ustalony przez biegłego stan faktyczny uzasadnia przyjęcie lub wypisanie pacjenta ze szpitala psychiatrycznego, wchodzi w zakres stosowania prawa i należy do sądu.

Przesłanki do przymusowej hospitalizacji osoby chorej psychicznie

Jak przyjmuje się w doktrynie i orzecznictwie, sama choroba nie stanowi wystarczającej podstawy do przymusowej hospitalizacji. Jednocześnie musi występować bezpośrednie zagrożenie dla własnego życia albo życia lub zdrowia innych osób. W grę mogą wchodzić następujące sytuacje:

• ostre stany psychotyczne wiążące się z „biernym” ryzykiem bezpośredniego zagrożenia życia pacjenta, rzadziej innych osób (np. szybko rozwijające się zespoły zaburzeń świadomości, głębokie zespoły otępienne z dezorientacją, zespoły katatoniczne z gwałtownym pobudzeniem lub zahamowaniem);
• próby – lecz powstrzymane – aktów agresji wobec siebie lub innych;
• akty agresji przygotowywane w ten sposób, że same czynności zawierają w sobie rzeczywisty i poważny stopień zagrożenia (zbieranie materiałów łatwopalnych, wybuchowych, zaopatrywanie się w broń lub inne niebezpieczne przedmioty);
• dokonane akty agresji lub autoagresji (np. skok przez okno, poważne samookaleczenie nożem, połknięcie trującej substancji, wyrzucenie ciężkiego przedmiotu na ulicę, uderzenie kogoś ciężkim przedmiotem w głowę, poważne uszkodzenie ciała);
• słowne groźby dokonania zamachu samobójczego lub zamachu na inne osoby, jeżeli sposób i okoliczności uzasadniają obawę ich spełnienia.

Naruszenie dobrego imienia sąsiadki nie jest – w mojej ocenie – przesłanką uzasadniającą przymusową hospitalizację Pani w szpitalu psychiatrycznym. Pani zachowanie może być rozpatrywane natomiast w kontekście odpowiedzialności cywilnej z art. 23 Kodeksu cywilnego, który dotyczy naruszenia dóbr osobistych. Nie może być bowiem mowa o przestępstwie z art. 212 lub 216 Kodeksu karnego, albowiem jako osoba z rozpoznaniem ostrych zaburzeń psychotycznych w kierunku schizofrenii i zaleceniem leczenia ambulatoryjnego nie może Pani zostać pociągnięta do odpowiedzialności karnej.

Kto może złożyć wniosek o umieszczenie osoby chorej psychicznie w szpitalu

Warto jeszcze przytoczyć art. 29 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego:

„Art. 29. 1. Do szpitala psychiatrycznego może być również przyjęta, bez zgody wymaganej w art. 22, osoba chora psychicznie:

1) której dotychczasowe zachowanie wskazuje na to, że nieprzyjęcie do szpitala spowoduje znaczne pogorszenie stanu jej zdrowia psychicznego,

bądź

2) która jest niezdolna do samodzielnego zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, a uzasadnione jest przewidywanie, że leczenie w szpitalu psychiatrycznym przyniesie poprawę jej stanu zdrowia.

2. O potrzebie przyjęcia do szpitala psychiatrycznego osoby, o której mowa w ust. 1, bez jej zgody, orzeka sąd opiekuńczy miejsca zamieszkania tej osoby – na wniosek jej małżonka, krewnych w linii prostej, rodzeństwa, jej przedstawiciela ustawowego lub osoby sprawującej nad nią faktyczną opiekę.

3. W stosunku do osoby objętej oparciem społecznym, o którym mowa w art. 8, wniosek może zgłosić również organ do spraw pomocy społecznej”.

Sąsiadka nie jest zatem w kręgu osób uprawnionych do złożenia takiego wniosku. Może ona natomiast złożyć skargę na Panią w organie do spraw pomocy społecznej, który ma już prawo do złożenia takiego wniosku, ale tylko wtedy, gdyby była Pani objęta oparciem społecznym.