Jak wyłączyć darowiznę ze schedy spadkowej?

Zwolnienie z obowiązku zaliczenia darowizny do spadku

Zgodnie z art. 1039 Kodeksu cywilnego jeżeli w razie dziedziczenia ustawowego dział spadku następuje między zstępnymi albo między zstępnymi i małżonkiem, spadkobiercy ci są wzajemnie zobowiązani do zaliczenia na schedę spadkową otrzymanych od spadkodawcy darowizn oraz zapisów windykacyjnych, chyba że z oświadczenia spadkodawcy lub z okoliczności wynika, że darowizna lub zapis windykacyjny zostały dokonane ze zwolnieniem od obowiązku zaliczenia.

Spadkodawca może włożyć obowiązek zaliczenia darowizny lub zapisu windykacyjnego na schedę spadkową także na spadkobiercę ustawowego niewymienionego w paragrafie poprzedzającym.

Nie podlegają zaliczeniu na schedę spadkową drobne darowizny zwyczajowo w danych stosunkach przyjęte.

Zaliczanie darowizn na poczet schedy spadkowej jest w prawie cywilnym zasadą – dotyczy jednak tylko dziedziczenia ustawowego (czyli sytuacji, gdy nie ma testamentu lub testament został unieważniony) – możliwe jest wyłączenie zastosowania powyższej regulacji.

Służy temu człon drugi § 1 przepisu: „chyba że z oświadczenia spadkodawcy lub z okoliczności wynika, że darowizna lub zapis windykacyjny zostały dokonane ze zwolnieniem od obowiązku zaliczenia”.

Jeśli umowa darowizny nie została wzruszona, a z umowy darowizny lub z jej okoliczności wynika, że darczyńca chciał, aby darowizna została wyłączona ze schedy spadkowej (na przykład wtedy, gdy zapewnił obdarowanego przy świadkach, że taka jest jego wola), to darowizna do schedy nie musi wchodzić.

Jakie warunki należy spełnić aby darowizna nie wchodziła do masy spadkowej?

Jednym słowem – aby darowizna nie wchodziła do masy spadkowej, muszą być spełnione następujące warunki:

• darowizna nie może zostać podważona (na przykład przez pozostałych spadkobierców),
• dziedziczenie musi nastąpić z mocy ustawy (a nie testamentu – jeżeli spadkodawca sporządza testament, którego treść nie wyłącza dziedziczenia z ustawy, może także w testamencie zawrzeć postanowienie o wyłączeniu darowizny od obowiązku zaliczenia),
• przed sądem obdarowany będzie w stanie udowodnić, że wolą darczyńcy było, aby darowizna nie wchodziła do masy spadkowej.

Proszę jednak pamiętać, że wyłączenie zaliczania darowizn na schedę nie wyłącza zaliczania ich do spadku na poczet należnego zachowku.

Zgodnie z art. 993 K.c. przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się zapisów zwykłych i poleceń, natomiast dolicza się do spadku, stosownie do przepisów poniższych, darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę.