Jak podzielić działkę po dziadkach?

Jak przeprowadzić sprawę spadkową po dziadkach?

Pierwszą i najważniejszą sprawą, zanim zacznie Pani dzielić nieruchomość, jest przeprowadzenie postępowania o stwierdzenie nabycia spadku po dziadkach, Pani ojcu i jego siostrze.

Do sądu można złożyć jeden wniosek obejmujący wszystkich spadkodawców, jeżeli mieli ostatnie miejsce zamieszkania w okręgu właściwości tego samego sądu rejonowego. Jeżeli nie, to trzeba po każdym zmarłym wszcząć odrębne postępowanie przed właściwym sądem rejonowym ze względu na jego ostatni adres zamieszkania.

Wniosek taki powinien zawierać:

1. imię i nazwisko, datę i miejsce śmierci spadkodawcy oraz wskazanie ostatniego miejsca jego stałego zamieszkania;
2. imię, nazwisko i adres wnioskodawcy;
3. wskazanie pozostałych poza wnioskodawcą uczestników postępowania o stwierdzenie nabycia spadku (osób, które mogą być spadkobiercami) – imiona, nazwiska i adresy;
4. żądanie stwierdzenia nabycia spadku po zmarłym;
5. informacje o testamentach pozostawionych przez zmarłego;
6. informację o tym, czy poszczególni uczestnicy postępowania złożyli oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku;
7. wskazanie interesu, jaki wnioskodawca ma we wszczęciu postępowania o stwierdzenie nabycia spadku;
8. uzasadnienie zawierające w szczególności opis pokrewieństwa pomiędzy spadkodawcą i uczestnikami postępowania.

Do wniosku należy dołączyć:

• odpis wniosku w tylu kopiach, ilu jest uczestników postępowania;
• odpis skrócony aktu urodzenia dla mężczyzn i kobiet niezamężnych;
• odpis skrócony aktu zgonu spadkodawcy;
• oświadczenia o przyjęciu, odrzuceniu spadku lub zrzeczeniu się dziedziczenia (jeśli były składane).

Ustalenie kręgu spadkobierców

W wyniku stwierdzenia nabycia spadku ustalony zostanie krąg spadkobierców, a w konsekwencji – współwłaścicieli majątku po dziadkach. Każdy z Państwa dziedziczy udział, który przypadałby zmarłemu rodzicowi – dziecku dziadków. Oczywiście żyjący syn dziadków dziedziczy swój udział bezpośrednio, czyli finalnie każdy po 1/3.

Co dalej należy zrobić?

Nieruchomość ma obecnie trzech współwłaścicieli. Aby każdy z nich mógł samodzielnie dysponować swoją częścią, konieczne jest dokonanie formalności związanych z działem spadku oraz zniesieniem współwłasności nieruchomości. Można to zrobić w sądzie na wspólny i zgodny wniosek lub na wniosek jednego ze spadkobierców. Sąd wydaje w tym zakresie postanowienie.

Zawarcie umowy działu spadku i zniesienia współwłasności u notariusza

Druga ewentualność to zawarcie umowy działu spadku i zniesienia współwłasności u notariusza.

W obydwu przypadkach niezbędny będzie podział nieruchomości na działki w taki sposób, by wszyscy byli zadowoleni. Byłaby to propozycja sposobu zniesienia współwłasności. Najlepiej byłoby, gdyby w wyniku działu spadku i zniesienia współwłasności powstały trzy odrębne działki. Warto zlecić to geodecie, by załatwił wszystkie formalności, uzyskał niezbędne zgody oraz zgłosił zmiany do ewidencji gruntów. Geodeta przygotuje Pani plan podziału nieruchomości, który będzie można przedstawić w sądzie. Za geodetę płaci osoba, która go wezwie i dla której będzie wykonywał zlecenie. Oczywiście możecie Państwo jako współwłaściciele podzielić te koszty między sobą, ale to już kwestia dogadania się.

Jak już napisałam, dział spadku można przeprowadzić u notariusza (pod warunkiem że będzie zgoda między spadkobiercami co do działu spadku) lub w sądzie.

Koszty notarialne działu spadku

Jeśli chodzi o koszty notarialne działu spadku, to podstawą do określenia maksymalnej stawki taksy notarialnej jest ogólna wartość majątku podlegającego działowi.

Koszty notarialne oblicza notariusz w zależności od tego, jaką stawkę przyjmie. Stawki określone są w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 28.06.2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej.

Maksymalna stawka taksy notarialnej jest zależna od wartości majątku podlegającego działowi wynosi od wartości:

• wartość majątku do 3000 zł – maksymalna opłata 100 zł,
• powyżej 3000 zł do 10 000 zł – 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej 3000 zł,
• powyżej 10 000 zł do 30 000 zł – 310 zł + 2% od nadwyżki powyżej 10 000 zł,
• powyżej 30 000 zł do 60 000 zł – 710 zł + 1% od nadwyżki powyżej 30 000 zł,
• powyżej 60 000 zł do 1 000 000 zł – 1010 zł + 0,4% od nadwyżki powyżej 60 000zł,
• powyżej 1 000 000 zł do 2 000 000 zł – 4770 zł + 0,2% od nadwyżki powyżej 1 000 000 zł,
• powyżej 2 000 000 zł – 6770 zł + 0,25% od nadwyżki powyżej 2 000 000 zł, nie więcej jednak niż 10 000 zł, a w przypadku czynności dokonywanych pomiędzy osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowiźnie więcej niż 7500 zł.

Powyższe kwoty są kwotami maksymalnymi, jakie może naliczyć notariusz. Do powyższych kwot notariusz doliczy 23% podatku VAT.

Notarialny dział spadku jest szybszy i nie tak sformalizowany jak sądowy, jednakże jest przy tym droższy.

Dział spadku przed sądem

Co się zaś tyczy trybu sądowego działu spadku:

We wniosku o dział spadku (który składa się do sądu właściwego ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy, czyli do tego samego sądu, który przeprowadził stwierdzenie nabycia spadku) należy powołać:

• postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku albo zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia,
• spis inwentarza,
• jak również podać, jakie spadkodawca sporządził testamenty, gdzie zostały złożone i gdzie się znajdują.

Jeżeli spis inwentarza nie został sporządzony, należy we wniosku wskazać majątek, który ma być przedmiotem działu.

W wypadku gdy w skład spadku wchodzi nieruchomość, należy przedstawić dowody stwierdzające, że nieruchomość stanowiła własność spadkodawcy, należy więc dołączyć odpis z księgi wieczystej.

W postępowaniu działowym zarówno skład, jak i wartość spadku ulegającego podziałowi ustala sąd, który dokonuje tego na podstawie wyjaśnień uczestników postępowania. Od prawidłowego ustalenia wartości majątku spadkowego zależy obliczenie wielkości poszczególnych sched spadkowych przypadających na rzecz poszczególnych współspadkobierców. Stan spadku ustala się według chwili otwarcia spadku, a więc chwili śmierci spadkodawcy, a wartość spadku według cen z chwili dokonania działu spadku. Oznacza to, że przy podziale sąd będzie uwzględniał wartość nieruchomości i ruchomości na dzień dokonywania działu.

Jeżeli uczestnicy zgodnie określą wartość przedmiotów wchodzących w skład spadku, sąd nie będzie ustalał wartości przedmiotów spadkowych. W przypadku sporu pomiędzy uczestnikami co do wartości poszczególnych przedmiotów spadkowych sąd powoła biegłego.

Spadkobierca, który dokonał nakładów i wydatków na nieruchomość będzie mógł żądać zwrotu części tych nakładów, odpowiednio do udziałów w nieruchomości, od pozostałych spadkobierców.

Sposoby dokonania działu spadku

Sposób dokonania działu spadku:

Z punktu widzenia sposobu dokonania działu spadku, można wyróżnić:

1. podział fizyczny spadku – podział w naturze (do tego jest właśnie potrzebny plan podziału sporządzony przez geodetę)
2. przyznanie przedmiotów spadkowych jednemu spadkobiercy, z obowiązkiem (lub bez) spłaty pozostałych,
3. podział cywilny – polega na sprzedaży przedmiotów wchodzących w skład spadku i podziale uzyskanej w ten sposób sumy między współspadkobiercami.

Wniosek o dział spadku powinien być należycie opłacony. Opłata od wniosku jest stała i wynosi 500 zł, a jeżeli wniosek zawiera zgodny projekt działu spadku, pobiera się opłatę stałą w kwocie 300 zł. Jeżeli wniosek o dział spadku zawiera żądanie zniesienia współwłasności, opłata wynosi 1000 zł, a jeżeli wniosek zawiera zgodny projekt działu spadku i zniesienia współwłasności, pobiera się opłatę stałą w kwocie 600 zł.

Jak zatem widać, postępowanie przed notariuszem jest prostsze, szybsze ale za to droższe. Z kolei plusem postępowania przed sądem jest to, że jest tańsze. Na dokonanie działu spadku, czy to przed notariuszem, czy przed sądem nie jest Pani ograniczona żadnym terminem – może Pani to załatwić w każdym czasie. Oczywiście wybór gdzie i jak podzielić spadek po zmarłych będzie zależał od tego, czy będzie zgoda między spadkobiercami co do podziału. Proszę pamiętać, że jeżeli pomiędzy spadkobiercami nie będzie zgody co do tego, jak spadek podzielić, to sprawę można przeprowadzić tylko w sądzie, jeżeli zgoda będzie – można przed sądem lub przed notariuszem.

Sprawy działu spadku nie należą do łatwych (chyba że jest zgoda między spadkobiercami jak podzielić spadek), dlatego sugeruję skorzystanie przez Panią z usług profesjonalnego pełnomocnika, który będzie Panią reprezentował w postępowaniu działowym. Nasz serwis świadczy takie usługi.