Handel tytoniem

UWAGA! Poniższy tekst stanowi jedynie fragment dłuższej odpowiedzi.

Prawno-podatkowe aspekty działalności polegającej na sprzedaży tytoniu

Z opisanego stanu faktycznego wynika, iż ma Pan zamiar sprowadzać i sprzedawać tytoń w postaci liści. Tytoń ma być sprowadzany z Bułgarii. Są to liście całe w blokach – paczkach owinięte papierem i jutą po bokach, po około 20 kg wagi. Jeden transport to od ok. 6 do 10 ton. Planuje Pan sprzedawać tytoń na początku w Polsce, zarówno osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej, jak i przedsiębiorcom, w hurcie oraz w detalu. W przyszłości rozważa Pan sprzedaż tytoniu także za granicą w celach hurtowych.

Pytanie dotyczy tego omówienia prawno-podatkowych aspektów działalności polegającej na sprzedaży tytoniu, a w szczególności opłat, założenia działalności, odbiorców, hurtowi.

Sprawa akcyzy od tytoniu jest mocno skomplikowana i przepisy i ich interpretacja przechodziły tutaj znaczącą ewolucję.

Do 1 stycznia 2013 r. sytuacja wyglądała następująco:

Opodatkowaniu akcyzą podlegały wyroby energetyczne, energia elektryczna, napoje alkoholowe oraz wyroby tytoniowe, określone w załączniku nr 1 do ustawy (art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku akcyzowym.

Zgodnie z art. 98 ust. 1 „do wyrobów tytoniowych w rozumieniu ustawy zalicza się bez względu na kod CN:

1. Papierosy;
2. Tytoń do palenia;
3. Cygara i cygaretki”.

Zgodnie z art. 98 ust. 5 za tytoń do palenia uznawano:

„1)  tytoń, który został pocięty lub inaczej podzielony, skręcony lub sprasowany w postaci bloków oraz nadający się do palenia bez dalszego przetwarzania przemysłowego;

2)  odpady tytoniowe będące pozostałościami liści tytoniu i produktami ubocznymi uzyskanymi podczas przetwarzania tytoniu lub produkcji wyrobów tytoniowych, oddane do sprzedaży detalicznej, niebędące papierosami, cygarami lub cygaretkami, a nadające się do palenia”.

Dodatkowo, jeśli jakiś produkt składał się w całości albo w części z substancji innych niż tytoń, lecz poza tym spełniał kryteria określone wyżej, traktowany był jako tytoń do palenia. Nie traktowano jako wyroby tytoniowe produktów, które nie zawierały tytoniu i były wykorzystywane wyłącznie w celach medycznych. W praktyce oznaczało to, iż opodatkowaniu akcyzą podlegały także melasy niezawierające tytoniu, o ile nadawały się do palenia.

Kluczowe było tutaj sformułowanie, że tytoń musiał nadawać się do palenia bez dalszego przetwarzania przemysłowego. Jeśli zatem konieczne było przetworzenie, to taki tytoń nie podlegał akcyzie. Oznaczało to w praktyce wyłączenie spod opodatkowania akcyzą liści tytoniu (suszu tytoniowego).

Warto tutaj zwrócić uwagę na interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi (wydaną w podobnym stanie faktycznym co Pana) – na gruncie stanu prawnego obowiązującego do dnia 1 stycznia 2013 r.:

„Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 13.09.2011 r. IPTPP3/443A-12/11-2/IB w sprawie dotyczącej podatku akcyzowego w zakresie opodatkowania podatkiem akcyzowym bloków liści tytoniu i obowiązku pobierania od nabywców oświadczeń o ich wykorzystaniu.

Wnioskodawca opisał następujące zdarzenie przyszłe: zamierza nabywać wewnątrzwspólnotowo liście tytoniu. Krajem, z którego będą nabywane liście tytoniu jest Bułgaria. Ze względu na liście tytoniu nie mogą być długo przechowywane, gdyż ulegają psuciu, są suszone i poddawane procesom fermentacji. Aby był możliwy ich transport, tak przygotowane liście, są następnie prasowane w bloki. Taka forma przygotowania liści tytoniu powoduje, że mogą one być w sposób bezpieczny transportowane na dalsze odległości i nie ma niebezpieczeństwa, że liście tytoniu ulegną zepsuciu w trakcie transportu.

Liście tytoniu przed ich sprasowaniem w bloki nie podlegają żadnej obróbce polegającej na cięciu, dzieleniu, skręcaniu jak również nie są odżyłowane. Liści tytoniu nie można również zaklasyfikować do odpadów tytoniowych. Ponadto liście tytoniu są tak sprasowane, że nie nadają się do palenia bez przetwarzania przemysłowego. Aby sprowadzane przez Wnioskodawcę liście tytoniu nadawały się do palenia, należy je poddać procesom przemysłowym, takim jak krojenie, czy dodawanie substancji chemicznych, zapachowych w celu podniesienia ich walorów smakowych”.

(…)

Jednakże ten stan uległ zmianie ze względu na objęcie akcyzą także suszu tytoniowego z dniem 1 stycznia 2013 r. Wprowadzono nową kategorię wyrobu tytoniowego – tzw. susz tytoniowy. Od 1 stycznia 2013 do 1 stycznia 2014 r.  susz tytoniowy był zdefiniowany jako „suchy tytoń niebędący jeszcze wyrobem tytoniowym”.

W praktyce oznacza to, iż chodzi tu o tytoń, gdzie – aby nadawał się do palenia – konieczne jest jego dalsze przetwarzanie przemysłowe.

Opodatkowanie suszu tytoniowego

Nowe przepisy weszły w życie od 1 stycznia 2013 r. Na ich podstawie nieprzetworzone liście tytoniowe podlegają opodatkowaniu podatkiem akcyzowym, a ich sprzedaż w Polsce dozwolona jest wyłącznie w opakowaniu oznaczonym banderolą. Zgodnie z nowymi przepisami, liście tytoniowe sprzedawane z przeznaczeniem m. in. dla celów ogrodniczych, farmaceutycznych lub jako odświeżacz powietrza, środek bakteriobójczy czy też podściółka dla gołębi podlegają również podatkowi akcyzowemu. Oczywiście rzeczywistość była taka, że sprowadzono susz, a ten był wykorzystywany niezgodnie z deklarowanym przeznaczeniem, tj. zamiast do celów ogrodniczych stosowano go do nielegalnej produkcji wyrobów tytoniowych.

Podstawą opodatkowania suszu tytoniowego jest ilość tego suszu wyrażona w kg. Stawka akcyzy na susz tytoniowy wynosi 229,32 / kg.

Obrót liśćmi tytoniowymi luzem

Zaś zgodnie z nową regulacją od 1 stycznia 2013 r . obrót liśćmi tytoniowymi luzem jest dozwolony jedynie pomiędzy podmiotami prowadzącymi skład podatkowy i pośredniczącymi podmiotami tytoniowymi. Wyjątek dotyczy rolników, którzy mogą sprzedawać liście tytoniowe bez konsekwencji podatkowych, tylko w przypadku gdy są one wyprodukowane przez danego plantatora i sprzedawane do podmiotów prowadzących składy podatkowe i pośredniczących podmiotów tytoniowych.

(…)

Zatem w przypadku, gdy będzie Pan importował tytoń połączony y z żywą rośliną, nie jest to wyrób akcyzowy i nie podlega akcyzie.

PODSUMOWUJĄC, aby wiedzieć, co podlega akcyzie, a co nie, trzeba dość dokładnie wiedzieć, jak wyglądają poszczególne procesy uprawy tytoniu, ponieważ opodatkowanie akcyzą jest odniesione de facto właśnie do poszczególnych postaci tytoniu, wynikających z danego etapu jego uprawy.

Uprawa tytoniu

Przy uprawie tytoniu nie jest ważny jedynie czas poszczególnych etapów uprawy. Bardzo ważnym czynnikiem w uprawie tytoniu są szczegóły techniczne, które należy znać, aby tytoń był wysokiej jakości. Poniżej przedstawiam Panu cały proces uprawy.

1. Zasadzenie nasion tytoniu (wielkość ok, 0,5 mm)
2. Wysiew oraz kiełkowanie tytoniu – tytoń dojrzewa w temperaturze ok. 27 stopni. Kiełkowanie nasion jest uzależnione od tego, jakie warunki zapewni się nasionom. Zwykle ok. 6–8 dni.
3. Zbiór – dojrzałość techniczną tytoniu poznajemy po tym, że tytoń staje się aromatyczny, odchyla się od łodygi, blaszka lekko obwisa, staje się lepka, pofałdowana. Koniuszek liścia żółknie i zagina się. Liście łatwo odłamują się od łodygi. Liście dolnych pięter i liście tytoni cygarowych zbiera się przed wystąpieniem wyraźnych objawów dojrzałości technicznej, liście wierzchołkowe i podwierzchołkowe – w późniejszym okresie dojrzałości, w miarę dojrzewania. Tytoń przenosi się na specjalnych noszkach do zacienionego pomieszczenia i nawleka. W tym momencie następuje oderwanie tytoniu od żywej rośliny. Mamy do czynienia z tzw. mokrym tytoniem.
4. Suszenie – tytoń suszy się w specjalnych suszarniach – zbiera się dolne liście, kiedy zaczynają żółknąć i pakuje się je do suszarni, gdzie najpierw utrzymuje się temperaturę w granicach 35–45 stopni aż do momentu, kiedy blaszka przybiera żółty kolor a potem temperaturę się podnosi aby dosuszyć mięsisty nerw liściowy. Wtedy tytoń z „mokrego” staje się „suchy”, aczkolwiek zdaniem organów „mokry” tytoń i tak był suszem.
5. Fermentacja – po zbiorze tytoniu z podziałem na liście dolne, środkowe i górne i ususzeniu go, należy poddać tytoń fermentacji aby nadawał się on do palenia. Ususzone liście tytoniu nie powinny się łamać (jeśli są za suche, to je skraplamy) układane są w stosik i przechowywane są w temperaturze 50 stopni wilgotności od 75% do 85% parę tygodni. Pomieszczenia te nazywają się komorami fermentacyjnymi. Tutaj następuje więc etap przetworzenia przemysłowego, w wyniku którego susz tytoniowy staje się wyrobem tytoniowym.
6. krojenie – po przeprowadzonym procesie fermentacji otrzymujemy gotowy tytoń do palenia. Należy jeszcze go pociąć.

A więc:

1. tytoń połączony z żywą rośliną – nie podlega akcyzie;
2. tytoń oderwany (niepołączony) z żywą rośliną, bez względu na wilgotność, nienadający się jeszcze do palenia bez dalszego przetworzenia przemysłowego, przed procesem suszenia – susz tytoniowy – podlega akcyzie .
3. tytoń wysuszony – też stanowi susz tytoniowy i podlega akcyzie.
4. tytoń po procesie przetworzenia: pocięty lub inaczej podzielony, skręcony, sprasowany w postaci bloków oraz nadający się do palenia, już bez dalszego przetwarzania – podlega akcyzie;
5. odpady tytoniowe – pozostałości liści tytoniu i produkty uboczne uzyskane podczas przetwarzania tytoniu lub produkcji wyrobów tytoniowych, oddane do sprzedaży detalicznej, niebędące papierosami, cygarami lub cygaretkami, nadające się do palenia. (…)

Informujemy, że świadczymy pomoc prawną z zakresu przedstawionej tematyki.