Błędnie naliczone punkty karne

Przekroczenie przez kierowcę 24 punktów karnych

Informacja o przekroczeniu liczby 24 punktów karnych została ustalona przez Komendanta Wojewódzkiego Policji na podstawie ewidencji kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego, której zasady prowadzenia określa rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 25 kwietnia 2012 roku w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego (Dz. U. z 2012 r., poz. 488, zwane dalej: „Rozporządzeniem”).

Zgodnie z § 2 ust. 1 Rozporządzenia do ewidencji wpisuje się kierowcę, który kierując pojazdem silnikowym lub motorowerem, dopuścił się naruszenia przepisów ruchu drogowego. Zatem ewidencja gromadzi dane o naruszeniach przepisów według kryterium podmiotowego, tj. co do każdego kierowcy (nie np. samochodu) z osobna. Do ewidencji wpisuje się naruszenia wraz z odpowiadającą im liczbą punktów, zgodnie z wykazem określonym w załączniku nr 1 do rozporządzenia (§ 2 ust. 3). Jeżeli zatem mandatem karnym został ukarany Pana syn, oczywistym jest, że liczba punktów odpowiadająca jego naruszeniu nie powinna zostać przydzielona Panu.

Policjant mylnie zarejestrował ilość punktów karnych na formularzu

Paragraf 4 ust. 7 Rozporządzenia stanowi, że policjant, który zastosował postępowanie mandatowe lub prowadzi postępowanie w sprawie o naruszenie, niezwłocznie rejestruje nałożenie mandatu lub prowadzenie tych czynności na formularzu, którego wzór jest określony w załączniku nr 3 do Rozporządzenia. Nie można wykluczyć sytuacji, że policjant mylnie zarejestruje ilość punktów na formularzu. Czynność rejestracyjna jest czynnością wtórną do nałożenia mandatu karnego, nie ma charakteru ukarania, a jedynie zewidencjonowania wykonanej wcześniej czynności ukarania mandatem. Stąd też w razie rozbieżności między wpisem w formularzu, o którym mowa w przepisie, a wpisem na druku mandatowym, należy przyjąć, że prawdziwy zapis znajduje się na tym drugim. Wobec tego, dysponując drukiem mandatowym o zapisie odmiennym od zapisu z ewidencji, powinien Pan wnioskować o zmianę wpisu w ewidencji, przedkładając odpis druku.

Informacja dotycząca uzyskanych punktów karnych

Na mocy § 9. Rozporządzenia osoba zainteresowana ma prawo uzyskać od Policji ustną informację lub zaświadczenie o wpisach w ewidencji, ostatecznych i tymczasowych, dotyczących punktów odpowiadających dokonanym przez siebie naruszeniom. Informacji udziela lub zaświadczenie wydaje się w każdej jednostce organizacyjnej Policji posiadającej odpowiednie możliwości techniczne.

Nie ma zatem wątpliwości, iż ma Pan każdorazowo uprawnienie do otrzymania informacji o treści wpisów w ewidencji. Niestety za tym uprawnieniem nie idzie uprawnienie do wglądu w dokumenty źródłowe.

W postępowaniu wykroczeniowym prawo wglądu do akt postępowania przez obwinionego istnieje dopiero w postępowaniu sądowym (art. 67 § 2 w zw. z art. 38 § 1 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia w zw. z art. 156 Kodeksu postępowania karnego).

W postępowaniu mandatowym nie wytwarza się akt postępowania, ale dokumentację przebiegu służby – zdarzenia drogowe i czynności kontrolne rejestrowane są w notatnikach służbowych i karcie zdarzeń drogowych. Takiej dokumentacji nie udostępnia się, chyba że zostanie wszczęte postępowanie sądowe i dokumenty te zostaną dołączone do materiału dowodowego. Policja odmawia wglądu do dokumentów z postępowania mandatowego, powołując się na brak podstawy prawnej umożliwiającej ich udostępnienie.

Pozostaje pytanie, czy treść takiej dokumentacji nie jest informacją publiczną, o której udostępnienie może się Pan ubiegać na podstawie ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz. U. 2014 r., poz. 782 z późn. zm.). Zgodnie z art. 1 ust. 1 tej ustawy „każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną w rozumieniu ustawy i podlega udostępnieniu i ponownemu wykorzystywaniu na zasadach i w trybie określonych w niniejszej ustawie”, zgodnie z ust. 2: „przepisy ustawy nie naruszają przepisów innych ustaw określających odmienne zasady i tryb dostępu do informacji będących informacjami publicznymi, pod warunkiem że nie ograniczają obowiązków przekazywania informacji publicznej do centralnego repozytorium informacji publicznej, o którym mowa w art. 9b ust. 1, zwanym dalej »centralnym repozytorium«”. Jest to jednak kwestia kontrowersyjna, mając na uwadze poglądy orzecznictwa i doktryny, które wypowiadano w kontekście traktowania akt postępowania przygotowawczego jako informacji publicznej. Poniżej przedstawiam wyciąg z komentarza do ustawy w tej kwestii, z którego można wyciągnąć wnioski, że obydwa poglądy dadzą się obronić (cytaty za: Bidziński, Dostęp do informacji publicznej, Komentarz do art. 1, Legalis):

• „Zdaniem W. Sokolewicza należy przyjąć, że zgodnie z intencją ustrojodawcy każda informacja wytworzona, przetworzona lub znajdująca się w posiadaniu władz publicznych bądź innych podmiotów wykonujących zadania publiczne jest eo ipso „informacją w sprawach publicznych” (zob. W. Sokolewicz, Komentarz do art. 61 Konstytucji RP, s. 22)”.
• „Dla traktowania danej informacji jako publicznej decydujące powinno być nie samo jej »wytworzenie«, lecz fakt, że została pozyskana, zachowana lub przetworzona w celu realizacji zadań publicznych (zob. S. Czarnow, Prawo do informacji publicznej w Polsce a wymogi prawa europejskiego, ST 2007, Nr 4, s. 23).”
• „Nośnikiem informacji publicznej może być każdy dokument, który został wytworzony, odtworzony i przekształcony przez władze publiczne, jest przez nie przechowywany lub odnosi się do nich. Odstępstwa od tak określonej zasady są możliwe tylko w sytuacji zaistnienia racjonalnie uzasadnionego wyjątku, opartego na podstawie ustawowej. Taki wyjątek powinien być formułowany w sposób wyraźny, a wątpliwości powinny przemawiać na rzecz dostępu”. (zob. wyr. NSA w Warszawie z 2.7.2003 r., II SA 837/03, MoP 2003, Nr 17, s. 770).
• „ (…) sądy wskazały, że informacją publiczną są (…) akta postępowania przygotowawczego, zakończonego umorzeniem postępowania (zob. wyr. WSA w Krakowie z 29.6.2006 r., II SAB/Kr 31/06, niepubl.)”;
• Informacją publiczną nie są „informacje zawarte w aktach sprawy dyscyplinarnej, a do ich udostępnienia zastosowanie mają przepisy ogólne regulujące kwestie proceduralne danego postępowania dyscyplinarnego (zob. post. NSA oz. we Wrocławiu z 19.12.2002 r., II SAB/Wr 42/02, niepubl.”);
• „Z orzecznictwa sądowego wynika kontrowersyjna teza, że wiedza o prowadzonych przez prokuratorów postępowaniach i podejmowanych w ramach tych postępowań czynnościowych jest wiedzą o sprawach publicznych, podlegającą – co do zasady – rygorom ustawy o dostępie do informacji publicznej (zob. wyr. WSA w Krakowie z 10.2.2006 r., II SAB/Kr 71/05, niepubl.). Sąd również zauważył, że: „skoro żaden przepis Kodeksu postępowania karnego nie reguluje dostępu do akt prawomocnie zakończonego postępowania przygotowawczego, to nie ma podstaw do wyłączenia takich akt, będących informacją publiczną spod reguł dostępu określonych ustawą o dostępie do informacji publicznej” (zob. wyr. WSA w Krakowie z 8.3.2006 r., II SAB/Kr 2/06, niepubl.). Inaczej uważają przedstawiciele doktryny prawa i praktycy. E. Czarny-Drożdżejko wskazuje, że: „w zakresie udostępniania akt prokuratorskich obowiązuje regulacja szczególna, która ma pierwszeństwo przed przepisami zawartymi w ustawie o dostępie do informacji publicznej” (zob. E. Czarny-Drożdżejko, Funkcjonowanie prokuratury a dostęp do informacji publicznej, Prok. i Pr. 2008, Nr 11, s. 78). Z kolei S. Mamot wskazuje, że: „żądanie udostępnienia informacji zgłoszone do prokuratury będzie mogło być ocenione pod kątem możliwości udostępnienia ze względu na tajemnicę prokuratorską, jeżeli za ochroną tej tajemnicy przemawiać będzie potrzeba ochrony porządku publicznego, bezpieczeństwa lub praw i wolności osób trzecich. Oczywiście z żądaniem udostępnienia może wiązać się potrzeba rozważenia, czy nie przemawia przeciwko niemu wzgląd na inną tajemnicę chronioną ustawą. Każdorazowo należy wtedy dokonać oceny, czy ochronę tego prawa nakazuje art. 61 ust. 3 Konstytucji RP i rozważyć to w kontekście możliwości ograniczenia prawa, zgodnie z wzorcem z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. Tylko wtedy można odmówić udzielenia informacji chronionej ustawowo, jeśli po dokonanym w ten sposób rozumowaniu prawo dostępu będzie musiało ustąpić przed prawem do ochrony” (S. Mamot, Przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej w praktyce prokuratorskiej, Prok. i Pr. 2008, Nr 10, s. 100).”

Mając na uwadze to, że niektóre poglądy orzecznictwa i doktryny mogłyby przemawiać za uznaniem dokumentacji przebiegu służby policji, w której znajdą się dokumenty źródłowe dowodzące ilości nałożonych na Pana punktów karnych, za informację publiczną, może Pan spróbować powołać się na tę ustawę w celu uzyskania do nich wglądu.

Odwołanie od błędnie dokonanych wpisów do ewidencji punktów karnych

Jeśli chodzi o dalszy tryb postępowania w sprawie, z uwagi na to że wpisy dokonywane w ewidencji przez Komendanta Wojewódzkiego Policji są czynnością materialno-techniczną, aby zapewnić sobie drogę odwoławczą od błędnie wykonanych wpisów, należy wezwać komendanta do usunięcia naruszenia prawa. Wezwanie takie trzeba wystosować w terminie 14 dni od powzięcia informacji o naruszeniu. Zatem w Pana przypadku należy wystosować wezwanie w terminie 14 dni od doręczenia pisma informującego o przekroczeniu liczby punktów karnych.

Podstawę prawną takiego trybu postępowania można znaleźć w ustawie – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Ustawa ta stanowi:

„Art. 52. § 1. Skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie, chyba że skargę wnosi prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka.

§ 2. Przez wyczerpanie środków zaskarżenia należy rozumieć sytuację, w której stronie nie przysługuje żaden środek zaskarżenia, taki jak zażalenie, odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, przewidziany w ustawie.

§ 3. Jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie będącej przedmiotem skargi, skargę na akty lub czynności, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4 i 4a, można wnieść po uprzednim wezwaniu na piśmie właściwego organu – w terminie czternastu dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o wydaniu aktu lub podjęciu innej czynności – do usunięcia naruszenia prawa.”

„Art. 3. § 1. Sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie.

§ 2. Kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na:

1) decyzje administracyjne;

2) postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty;

3) postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie;

4) inne niż określone w pkt 1-3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa;

4a) pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach;

5) akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej;

6) akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż określone w pkt 5, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej;

7) akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego;

8) bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadkach określonych w pkt 1-4a.”

„Art. 53. § 1. Skargę wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie.

§ 2. W przypadkach, o których mowa w art. 52 § 3 i 4, skargę wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia wezwania o usunięcie naruszenia prawa.

§ 3. Prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka mogą wnieść skargę w terminie sześciu miesięcy od dnia doręczenia stronie rozstrzygnięcia w sprawie indywidualnej, a w pozostałych przypadkach w terminie sześciu miesięcy od dnia wejścia w życie aktu lub podjęcia innej czynności uzasadniającej wniesienie skargi. Termin ten nie ma zastosowania do wnoszenia skarg na akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej.”

Z powyższych przepisów należy zwrócić uwagę na:

• art. 3 § 2 pkt 4 (wpis do ewidencji jest inną czynnością z zakresu administracji publicznej dotyczącą uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa, stąd na taką czynność po wdrożeniu odpowiedniego postępowania przysługuje skarga administracyjna do sądu administracyjnego);
• art. 52 § 1 pkt 3 (by taką skargę móc złożyć, trzeba wezwać na piśmie Komendanta Wojewódzkiego Policji w terminie czternastu dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o wydaniu aktu lub podjęciu innej czynności – do usunięcia naruszenia prawa.)
• art. 53 § 2 (skargę administracyjną można złożyć w terminie 30 dni od doręczenia odpowiedzi KWP na wezwanie, a jeśli ten nie udzielił odpowiedzi – w terminie 60 dni od dnia wniesienia wezwania o usunięcie naruszenia prawa).

Koniecznie zatem proszę pilnować podanych terminów.

Jeśli w związku z zawiadomieniem starosty przez KWP o przekroczeniu liczby 24 punktów otrzyma Pan informację o wszczęciu postępowań dotyczących skierowania na badania psychologiczne, zgodnie z art. 99 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami, oraz postępowania o sprawdzeniu kwalifikacji kierującego pojazdami z powodu otrzymania 25 punktów karnych za naruszanie przepisów Prawa o ruchu drogowym – powinien Pan wnieść wniosek o zawieszenie tychże postępowań na mocy art. 97 § 1 pkt 4 Kodeksu postępowania administracyjnego, ponieważ rozpatrzenie tych spraw i wydanie decyzji zależeć będzie od uprzedniego rozstrzygnięcia w przedmiocie sprostowania przez organ prowadzący ewidencję ilości wpisanych punktów karnych.

Podsumowując, winien Pan niezwłocznie (aby zmieścić się w 14-dniowym terminie) wystosować wezwanie do usunięcia naruszenia prawa do KWP, obok tego postępowania może Pan postarać się o wgląd do dokumentacji źródłowej, powołując się na ustawę o dostępie do informacji publicznej. W razie wszczęcia postępowań przez starostę, powinien Pan wnieść wniosek o zawieszenie postępowań. Nadmieniam, że na zlecenie klientów sporządzamy pisma w postępowaniach.